Félagsrit - 01.01.1915, Side 13

13
Flestir höfum við í hugsuninni einhvern hlýleika tii
íandsins, þar sem við höfum alist upp og lifuni, og til
þjóðarinnar, sem það hyggir. Vildum þvi gjarnan óska
að landiS héldi áfram að vera bygt sömu þjóS fram-
vegis, og að Iíðan hennar fremur færi batnandi. En eitt
hið fyrsta og helzta skilyrði fyrir því er, að hagur sveita-
fólksins mætli verða svo þolanlegur, að sveitirnar geti
haldið áfram að vera bygðar. Efnahagur bændafólksins
þyrfti helzt að batna. Það getur ekki orðið án tilverkn-
aðar mannanna. En 'það sem lljótust áhrif getur haft
í þá átt, er umbætur á sviði viðskiftalífsins (þ. e. í verzl-
un og aamgöngum). — Þar sem þjóðfélagsskipun á sér
stað, þurfa allir einhver viðskifti að hafa, og hjá öllum
jijóðum er viðurkent, að hagur manna sé mikið undir
því kominn, hvernig viðskiftalifið er.
3. Vlftskiftalíf á liftnum öldum og ókostir þess.
Á þjóðveldistímunum, þegar goðarnir höfðu fram-
kvæmdarvaldið i landinu, var það siður, að þeir lögðu
verðlag á varning, innlendan og útlendan. Máttu kaup-
menn, er hér við Iand komu, eigi byrja verzlun við bygð-
armenn fyr en goðinn þar á staðnum hafði kveðið upp
verðlagið. Verzhmin var að öðru leyti frjáls, og ráku
hana bæði landsmenn sjálfir, er gerðu út skip og voru
i förum til nágrannalandanna, til að afla þeirra hluta,
er hér var þörf fyrir, og svo þeir kaupmenn annara
þjóða (Austmenn), er til landsins komu og seldu og keyptu
vörur. Sviksemi í viðskiftum þótti þá hin mesta var-
menska, enda var orðheldni talin hin æðsta dygð; orð
forfeðra vorra þóltu venjulega jafngild sem eiðar.