Félagsrit - 01.01.1915, Síða 48

48
íélagsskapnum er nýabragð, sem er ókunnara. Kaup-
menn koma til bændanna, ræða við þá og sýna þeim
fram á, að þeim sé hagkvæmara að selja sér, sem borgi
þeim alt verð fénaðarins út og reki hann á sinn kostn-
að, en i félaginu dragist svo og svo mikið frá, og þar
að auki verði þeir sjálfir að annast reksturinn til slátur-
hússins, m. m. fl. — Þessu trúa margir, og þá telja
þeir ekki á sig að smala aukalega til að ná í markað-
inn hjá kaupmannssendlinum. En haldið þið í raun
og veru, bændur góðir, að kaupmaðurinn geri þetta af
einskærri náð og greiðasemi við ykkur? Haldið þið að
hann gefi ykkur rekstur fjárins og nautanna og alla
sína fyrirhöfn ? Nei, þið fáið að borga þetta ált og
meira til. Óhagsýnir menn geta ekki verið kaupmenn
til lengdar. Skoðið afkomu þeirra sem kaupa af ykkur
ár eftir ár. Þeir gerðu það ekki ef þeir hefðu ætíð
skaða. Þið gefið þeim oftast 1—3 kr á kind, og 10—20
kr. á nautgrip eða meira, til að losast við reksturinn,
og eruð um leið valdir að því, að þið og aðrir fá
minna fyrir fénað sinn framvegis en ella; standið þannig
i vegi fyrir efling atvinnu ykkar, dragið kraft úr félags-
skap, sem er að reyna að bjarga ykkur.
Mörg snjallræði kunna bændafreistararnir til að af-
vegaleiða fólkið. Eitt ráðið er að fá menn meðaf bænd-
anna sjálfra til að gera kaupin við þá, ýmist myndar-
bændur eða efnifegir bændasynir eru „agentar‘ kaup-
manna. Það er lika dálaglegur verzlunarskóli! Fjár-
kaupahéðnar þessir fara fyrst til þeirra manna, sem álitn-
ir eru öðrum í sveitinni fremri að ráðdeild og verzlun-
arhyggindum, til að gera kaup við þá; horga þeim sum-
um jafnvef talsvert hærra verð en fénaðurinn er verður,
til að geta síðan ílaggað með því, að þessir menn hafi