Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1930, Qupperneq 22

344
Frá heimsstyrjöldinni miklu.
IÐUNN
dulist, hvílíkt feikna umrót hefir fylgt stríðinu í öllum
heiminum. Landamerki ríkja hafa riÖLast til, þjóðskipulag
víða gerbreytst og veldi ríkjanna. í því efni nægir að
minna á kommúnismann í Rússlandi og fascismann á
Ítalíu. Heimsstyrjöldin raskaði að meira eða minna leyti
við flestum ríkjum hér á jörðu. Og áhrif stríðsins ná
ekki einungis til þjóðfélagsmála og ríkjaskipunar, heldur
inn á öll svið mannlegs lífs. Styrjöldin raskaði verðlagi
flestra hluta, bylti við lífsskoðun manna og trú, hratt
ýmsum vísindagreinum mjög fram á við. Enn er ekki
kominn tími til, að menn geti gert sér grein fyrir öllum
afleiðingum hennar, nema að mjög litlu leyti. Það er
eðlilegt, að þeir urðu blektir, er sáu tilgang stríðsins í
Iandvinningum eða aukinni vellíðan, þægindum og rík-
dómi. En frá hærra sjónarhól getur raunin orðið önnur.
í sögu mannkynsins markar heimsstyrjöldin mikla tíma-
mót. Á leiðum þeirra, er í stríðinu féllu, vex nýr gróður.
Og lífið streymir áfram, út í haf framtíðarinnar. Það
virðist ekki reikna í árum og einstaklingum. Það flæðir
dularfult yfir lík miljónanna.
Margir áhorfendur hins grimmilega leiks ályktuðu sem
svo, að hryllingar styrjaldarinnar myndi nægja til þess
að sannfæra jarðarbúa um, að slíkur atburður mætti
ekki koma fyrir aftur. En friðarsamningarnir hefði getað
fært mönnum heim sanninn um, að það var tómur
misskilningur. Friðarvinum hefir að vísu fjölgað síðan
um stríð. En eldmóður þeirra sýnir ef til vill öllu öðru
betur, hvílíka þörf þeir finna fyrir starfsemi sína og
bráðar aðgerðir. Með það, sem af er sögu mannkynsins,
að baki, ætti þeim að fyrirgefast, sem vantrúaðir eru á
að mennirnir ráði yfir friði og styrjöld eða komið verði
í veg fyrir stríð, svo langt sem menn eygja inn í fram-
tíðina., Virðast ekki styrjaldir vera náttúrulögmál, vera
örlög? Er það glámskygnt bölsýni að álykta, að friður
og styrjöld muni fylgjast jafn lengi að eins og ljós og
skuggi eða líf og dauði? Og hvað gefur friðnum gildi?
Berlín, 23. okt. 1930.
Kristinn E. Andrésson.