Kirkjuritið - 01.01.1947, Blaðsíða 89

Kirkjuritið. Samband trúar, siðgæðis og' listar.
83
góða verður ekki skilið að livað frá öðru. Fegurðarheit-
ið er í raun réttri liara eiukuun, sem vér mennirnir gef-
um hinu nytsama og' góða. — Þegar vér dáumst að
vexti liests eða hunds og köllum hann fagran, þá felur
þetta lýsingarorð i sér viðurkenningu á þvi, að vöxtur-
inn gefi til kynna, að viðkomandi sé einkar vel fallinn
til að inna af hendi það hlutverk, sem lionum er ætlað.
Og þannig er um allar aðrar lífverur. Ef vér uppgötvum
einhverja veilu í hyggingarlagi dýrs eða jurtar, sem
dregur úr hæfninni til að spjara sig í lífsbaráttunni eða
lil að vinna það gagn, sem þörfin krefur, þá köllum vér
veiluna jafnframt fegurðarlýti. — Og eins og liáttað er
sambandi liins fagra og nytsama, eins er um samband
hins fagra og góða. Vér dáumst að tignarlegum fjöll-
um, fossandi ám og sólroða í skýjum og köllum þetta
fagurt, eingöngu vegna þess, að það hefir hefjandi og
tiætand áhrif á sálir vorar.
Náttúran sjálf á í fórum sinum eftirtektarverð og
augljós dæmi upp á það, að hinn mikli höfundur lifs-
ins ætli fegurðinni og listinni að standa í þjónustu þró-
unarinnar. lAf slíkum dæmum vil ég aðeins nefna hér
iitskrúð blómanna. Ef það væri gert af manna hönd-
um, myndi það vera kallað liin fegursta list. Þér vit-
ið, hvað höfundur lífsins ætlast fyrir með þessari list
— vilið, hverju hinum undurfögru litum hlómanna
er ætlað að koma til vegar. Þeim er ætlað að lokka
á vettvang flugurnar, þernur æxlunarinnar. Hversu mjög
niyndi ekki lærðum náttúrufræðingi bregða í brún, ef
liann uppgötvaði einhvern dag, að blóm einbverrar jurt-
ar hefði skrýðzt litum, sem lokkuðu að sér skorkvik-
iudi, sem grönduðu frjóum hennar. Hann mundi kalla
slíkt næsta ónáttúrlegt fyrirbæri. Ber ekki fagurfræð-
ingnum að liafa ldiðstæða afstöðu um nytsemi listar-
innar? Er ekki listamaður, sem veldur með verkum
sínum andlegum kyrkingi í mannlífinu, álíka ónáttúr-
6*