Kirkjuritið - 01.04.1953, Side 24

90
KIRKJURITIÐ
þá í svipinn, þótt síðar kæmi það í Ijós, að hann fór þar,
sem endranær, með rétt mál.
Um séra Guðmund Helgason voru flestir hér næsta
ófróðir á þeim árum, en engir höfðu séð hann eða heyrt
í þessum Reykholtssóknum. En ég og nokkrir fleiri ungir
Borgfirðingar, sem kynntumst Árnesingum við sjóróðra,
vissum það eitt, að hann var sonur Helga Magnússonar
bónda í Birtingaholti og konu hans, Guðrúnar Guðmunds-
dóttur. Þótti það einsdæmi á þeim árum, að þrír synir
þeirra hjóna væru sumir þá orðnir prestar og aðrir á
þeirri leið, en hinn fjórði væri þá að læra undir skóla.
[Hann hét Lúter og var yngstur þeirra bræðra, dó um
fermingaraldur.] Þótti þá, að dómi Árnesinga, Birtinga-
holtshjón og börn þeirra bera mjög af fólki þar um sveitir.
Var þá þó ekki séð, er síðar kom fram, að þrír af sonum
þeirra Birtingaholtshjóna urðu þjóðkunnir prestar, en hinn
fjórði stórbóndi og sveitarhöfðingi.
Vorið 1885 flutti séra Guðmundur frá Akureyri að Reyk-
holti og reisti þar bú. Var hann þá tæpra þrjátíu og tveggja
ára að aldri. Prestsembætti var hann þá búinn að þjóna
í níu ár, lengst af á Akureyri. Sýnir það bezt, hve bráð-
þroska hann hefur verið, að taka prestsvígslu tuttugu og
þiággja ára að aldri. Árið 1884 kvongaðist hann Þóru Ás-
mundsdóttur prófasts í Odda, Jónssonar. Héldu þau hjón
brúðkaup sitt á höfuðbólinu Bessastöðum. Þar bjó Þa
skáldjöfurinn Grímur Þ. Thomsen, sem var móðurbróðir
frú Þóru Ásmundsdóttur, konu séra Guðmundar.
Þegar þau hjón komu í Reykholt, var hér allt í gömlum
stíl. Þótt eitt og annað væri að færast í betra horf, Þ°k'
aðist öllu hægt í viðreisnarátt. Allir bjuggu þá í torfbssj-
um, jafnt leikir og lærðir, eins og tíðkazt hafði frá land-
námstíð. Skyggði það aldrei á góðan bæjarbrag, þótt ytra
borð húsa væri úr heimafengnu efni.
Allir bændur, sem hér voru þá í Reykholtssóknum, urðu
að láta sér nægja þá einu fræðslu, sem heimilin gáW
veitt, þótt hún væri mjög af skornum skammti, að ÞV1