Kirkjuritið - 01.12.1973, Blaðsíða 36

sálmabók. Honum var falið það vegna
þess að hann var eigandi einu prent-
smiðju landsins.
Sálmabók þessi var notuð fram til árs-
ins 1886.
Fyrsti forstöðumaður prestaskólans,
dr. Pjetur Pjetursson, biskup íslands
frá 1886 til 1889, skipaði 7 manna
nefnd, sem átti að vinna að útgáfu
algjörlega nýrrar sálmabókar. Nefnd-
armennirnir voru allir skáldmœltir vel,
og vel kunnugir sálmakveðskap. Einn
nefndarmanna var skáldpresturinn
síra Matthías Jochumson. Hann orti
hátíðasöng fyrir hátíðina, sem haldin
var til minningar um 1000 ára byggð
manna á íslandi 1874. Sálminn ,,Ó,
Guð vors lands. Ó, lands vors Guð".
Þessi söngur er líklega eini þjóðsöngur
í veröldinni, sem er kristinn lofsöngur.
Eftir sjö ára stöðuga vinnu nefndar-
manna kom bókin út. Hún var fyrst
prentuð árið 1886. Bókin fékk ein-
róma þann dóm, að hún vœri velunn-
ið og velheppnað verk. Hún fékk all-
staðar inngöngu og náði verðskuld-
aðri hylli landsmanna. Þegar á allt er
litið stendur hún framarlega, meðal
annara sálmabóka mótmœlenda.
Hvað skáldskapnum viðvíkur hefur
bragfrœðin, lögmál hennar og kröfur
verið í heiðri höfð, og að því leyti
er hún hátt hafin yfir allar eldri ís-
lenzkar sálmabœkur. Og hvað inni-
haldinu viðvíkur hefur hún mikla yfir-
burði, þar eð hún ekki aðeins hefur
fjölda frumkveðinna íslenzkra sálma,
sem hœgt er að spá langra lífdaga,
heldur einnig marga kjarnmestu sálma
kristninnar, einkum þó þá sálma,
sem eru sameign evangeliskra kirkna,
og eru þar birtir í framúrskarandi
fögrum búningi.
í sálmabókinni voru 650 sálmar, og
210 þeirra eftir síra Helga Hálfdánar-
son. Þriðjungur þeirra frumsamdir, en
tveir þriðju þýddir úr erlendum mál-
um. Helgi Hálfdánarsson, faðir Herra
Jóns biskups Helgasonar, dr. theol,
var cand. theol. frá háskólanum 1
Kaupmannahöfn, og forstöðumaður
prestaskólans í Reykjavík, og var áð-
ur en hann var skipaður í sálmabókar-
nefndina orðinn kunnur, sem frábœr
sálmaþýðandi, meðal annars fyrir
lltið kver með 70 sálmum, sem hann
hafði þýtt úr erlendum málum, °9
svo fyrir annað kver, sem út kom
tveimur árum síðar, með sálmum,
sem áttu að notast á 1000 ára 'há
tíðinni 1874 í kirkjum landsins-
Sálmar hans einkennast af ströngurT1
kirkjulegum tónblœ, svo og af hjod
anlegri trúargleði skálds, sem er ham
ingjusamt, og óbifanlegri trúarvissu-
Vegna þekkingar hans á sálma 9er
semum kristilegrar kirkju, eru sálm
ar frá öllum tímum kristninnar kynn
í sálmabókinni. Af dönskum
í bókinni hafa sálmar Brorsons f°
honum bezt í geð, enda í beztu sC,m
rœmi við trúareðli hans. Þeir eru ^ej\r
ir í bókinni. En einnig eru aðrir dans
höfundar kynntir vel í þýðingum h°n
t. d. Kingo og Grundtvig.
Við hlið síra Helga Hálfdánars°^
ar ber að nefna vígslubiskup Val e^
mar Briem. Hann á mest af frumo
140-
sálmum í bókinni, ekki fœrri en
Hann orti sálma til notkunar á °
sunnudögum og helgidögum k'^ejr
ársins. Sálmar hans einkennast
322