Syrpa - 01.07.1915, Síða 42

Syrpa - 01.07.1915, Síða 42
40 SYRPA, I. HEPTI 1915 jafnóöum og þeir frenistu falla; þaö er það sem gjört er í stríðinu, sem nú stendur yfir. Að önnur hliðin fari undan í flæmingi og tefji fyrir hinni, til þess sjálf að ná betri af- stöðu kemur varla fyrir nema þar sem sérstaklega stendur á, eins og t. d. i Búastríðinu. Búarnir vörð- ust Englendingum með undanförog ýmsum brögðum, sem þeir gátu beitt vegna þess að þeir voru kunn- ugri landinu en óvinir þeirra; en sú aðferð getur varla komið að miklu haldi í stríði eins og því sem nú stendur yfir. Það er ekki tilgangurinn með þessari grein að fara nokkuð út í tildrögin til stríðsins. Um það hefir svo margt verið sagt í öllum blöðum að það er óþarfi að segja nokkuð um það. En það er ekki ó- viðeigandi að berida á það, að vin- átta þjóðanna tekur mörgum og oft skjótum breytingum. Hún er ekki ó- lík nágranna vináttunnþað því leyti, að það má lítið út af bera til þess að hún slitni og fjandskapur komi í stað góðs samlyndis. Náttúrlega eru það hagsmunirnir, sem ráða mestu um hvernig samböndumþeirra er farið. Þjóðirnar berjast ekki að eins fyrir réttindum sínum heldur og fyrir tilveru sinni; en tilvera þeirra er oft að miklu leyti undir því kom- in, að þær geti gætt hagsmuna sinna út á við. Engin þjóð lifir út af fyrir sig,heldur verður hver og ein að hafa margskonar viðskifti við marg- ar aðrar; og ef henni er meinað það, þá er velgengni hennar og þjóðar- tilveru, að nokkru levti, hætta búin. Hagsmunaverndunin og viðleitninað auka vald og áhrif þjóðanna í heim- inum er eflaust ein helzta orsökin til ófriðar. Auðvitað hafa konungar og stjórnendur oft stofnað til stríða eingöngu til*þess að hljóta frægðar- orð. En þeim stríðum, sem þannig eru til komin fer stöðugt fækkandi. Þau gátu að eins átt sér stað meöan konungsvaldið var ótakmarkað. Það hefir að vísu verið til skamms tíma og er sumstaðar enn, en nú má segja að það séu hagsmunirnir, ímyndaðir eða verulegir, sem meiru ráði. Og þegar litið er yfir samböndin, sem Norðurálfu þjúðirnar hafa myndað milli sín á síðari tímum, eða réttara sagt stjórnir stórveldanna í Norður- álfunni, þá er auðséð að þau hafa niiðað til þess að halda viðjafnvæg- inu á hagsmunum og áhrifum. Þegar Lúðvík konungur sextándi lét líf sitt undir fallöxinni 1793, mynduðu stjórnendur Norðurálfunn- ar samband á móti Frakklandí í því skyni að bæla niður lýðveldishreyf- inguna þar, sem braust út í upp- reistinui 1789. Samband það var konungasamband, því allir konung- ar Norðurálfunnar voru skelkaðir út af atburðunum, sem átt höfðu sér stað á Frakklandi. í því voru: Austurríki, Prússland, England,Sví- þjóð, Spánn, Rússland og fleiri smærri ríki. Samband þetta mátti sín einskis á móti lýðveldishreyfing- unni;og það var ekki það sem batt enda á hana í það sinn á Frakklandi, heldur hin voðalegu hryðjuverk,sem lpiðtogar lýðveldisins höfðu gjört sig seka í. Napóleon Bónaparte veittist auðvelt að verða konungur og keisari vegna þess að frakktieska þjóðin var orðin þreytt á því sem á undan var gengið. En hann var ekki fyr kominn til fullra valda en allar Norðurálfuþjóðirnar voru orðn- ar hræddar við hann. Hann setti sér það markmið að gjöra Frakk-

x

Syrpa

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Syrpa
https://timarit.is/publication/499

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.