Eimreiðin - 01.04.1939, Blaðsíða 117

eimreiðin
THE ICELAXDIC PHYSIOLOGUS. Facsimile Edition with an intro-
duction by Halldór Hermannsson (Islandica, Vol. XXVII). Ithaca, New
York 1938 (Cornell University Press). — Physiologus (frb. fysiólógus)
er griskt orð og merkir eiginlega náttúrufræðingur, en það er einnig
nafn bókar, sem var mjög vinsæl á miðöldunum um alla Evrópu og
'’íðar, og er efni hennar að mestu leyti kynlegar lýsingar ýmissa dýra,
notaðar sem dæmisögur trúarlegs og siðferðilegs efnis. Til jiess að
skýra dæmin sem bezt og átakanlegast eru i bókinni myndir af skepn-
Utn þeim, er hún segir frá, og hafa lærðir menn i ýmsum löndum neytt
dráttlistar sinnar til að prýða hana. Bókin er til á mörgum málum og
* ýmsum gerðum. Á íslenzku eru til brot af tveimur gerðum, annað
tvö, hitt sjö blöð, i litlu fjögra blaða broti, bæði rituð nálægt alda-
^oótunum 1200, en báðar íslenzku gerðirnar munu til orðnar á siðara
hluta 12. aldar, og samdar upp úr latneskum textum. Ekki er vitað að
tassi fræga bók liafi komist á önnur norræn mál, enda hafa fræðimenn
rannsakað islenzku brotin af henni vandlega. Þau voru steinprentuð
oinhverntíma á árunum 1850—1860, og það steinprent gaf hinn danski
fr*ðimaður (siðar prófessor) Verner Dahlerup út í Aarböger for nor-
disk Oldkyndighed og Hislorie 1889, ásamt itarlegum inngangi, skýr-
Ingum og stafréttum texta. Er útgáfa Dahlerups hin prýðilegasta, en
'’itaskuld jafnast steinprent ekki við ljósprent, og er því vel farið, að
^aildór Hermannsson hefur nú gefið út ljósprent af skinnblöðum þeim,
^eni hér um ræðir. Þó bendir hann á það, að sumt kemur betur frarn
a steinprentinu, vegna þess að bókfellið hefur skemst nokkuð, síðan
steinprentið v»ar gert,
Halldór Hermannsson tekur það fram, sem flestir nútímamenn munu
samniála um, að Physiologus er ekki mikils virði að efni til, en kveðst
gefa hann út vegna þess, að þar eru elztu leifar myndum skreyttra
^óka islenzkra, og þær leifar telur útgefandinn réttilega þess verðar,
aö koma út i hinum fullkomnustu eftirmyndum, sem föng eru á. Mynd-
■rnar eru teiknaðar eftir erlendum fyrirmyndum eða lýsingum í bók-
■nni, flestar eða allar nema myndir af valnum á flugi, sem raunar er
ein hinna beztu. Hún er i þvi handritsbroti, sem útgefandinn táknar B,
en þar fara saman vel teiknaðar myndir og fögur rithönd. í inngangin-
Um drepur útgefandinn á helztu atriði i sögu Physiologuss alment, og