Eimreiðin - 01.09.1964, Blaðsíða 23

EIMREIÐIN
187
skaparins hafi haldið mönnum í hæfilegri fjarlægð, stnggað við
þeim, þeir hala fundið lyrir því ráðríki ljóðstílsins, sem merkir
sér allt það, er hættir sér ot nálægt, enda hefur fæstum hentað
að leggja sjálfa sig undir samanburð við Einar Benediktsson. í
lifanda lífi þótti lítt árennilegt að troða honum um tær, og þá
þekkti ég hann illa, ef þcir eiginleikar fylgja honum ekki nokkuð
langt út yfir giöf og dauða.
Samanburður afreksmanna, skálda sem annarra, er að sjálfsögðu
ávallt fánýtnr, en þegar vér virðum fyrir oss skáldlist Einars Bene-
diktssonar, verður oss eðlilegt að luigsa í landslagi, stórbrotnu,
hreinu og himingnæfu landslagi, séðu úr fjarlægð. Sé litið sömu
augum til liðinna alda, getur hæglega virzt sem íslenzk skáldlist
nmndi einskis í missa af hæð sinni, þó að hún mældist einvörðungu
við þá frændur tvo, Egil Skallagrímsson og Einar Benediktsson.
I’að er stærri svipur og sterkara ættarmót með þessum tveimur
skáldum en nokkrum öðrum, sem vér þekkjum, og í raun eru
þeir samarfar og samtímamenn langt aftur í fyrnsku. Eins og Egill
var kynborinn sonur hinnar fornu víkingaaldar með allan metnað
hennar og ævintýraþorsta í hlóði sínu, með allt atgerfi hennar,
áræði og djörfung, en einnig með virðingu hennar fyrir skáldskap,
orðkyngi og andlegunr glæsibrag, svo virðist sem Einar hafi stokkið
alskapaður út úr jressari sömu veröld til að gerast landnámsmaður
nýrrar aldar, leggjast í víkingu til að sækja þjóð sinni auð og eliii
í nýja hámenningu.
En hér skilur reyndar á milli þessara svipmiklu fulltrúa fornrar
og nýrrar víkingaaldar. Egill Skallagrímsson var einnig að því leyti
barn sinnar aldar, að strandhögg lians voru ekki borin uppi af
samfélagslegri köllun, félagsleg ábyrgðartilfinning hans náði ekki
út yfir náinn frændgarð. Hjá Einari Benediktssyni er hún aftur
á móti kveikjan að nýrri samfélagslegri lífsskoðun, hugsjón, sem
varðar þjóðina alla, köllun hennar og hlutverk, og hvort mun
hann ekki hafa orðið fyrstur íslendinga til að setja þjóð sinni
stefnumark, sem laut ekki aðeins að frelsi lrennar, menntun og
afkomu, heldur nær langt út fyrir þetta allt? Að hans skoðun eru
Islendingar skuldbundnir af uppruna sínunr og tungu til að rækja
fornan menningararf, gera hann að lifandi þætti heimsmenningar.
Hér skyldi heiminum sýnt, að stærð þjóða og áhrifavald er ekki
komið undir mannfjölda, heldur undir andlegum mætti, mann-