Eimreiðin - 01.09.1964, Blaðsíða 103

EIMREIÐIN
267
útgáfunni clylst þetta ekki, og þótt höf-
undurinn segist liafa kappkostað að
láta hinn upprunalega blæ frásagnar-
innar haldast, virðist á takmiirkum að
svo sc á köflum — það nærri hefur
hann gengið því upprunalega í fágun
sinni. LJm það ber þó ekki að deila
við höfundinn, að þetta sé sama sag-
an, en hún er annað skáldverk, fág-
aðra og kunnáttusamlegar Iramsett en
fyrri gcrð sögunnar.
I. K.
Gtiðmundur Frhnann: SVARTÁR-
DALSSÓLIN. Almenna bókafélagið.
Guðmundur Frímann er löngu þjóð-
kunnur af ljóðum sínuni, en hér birt-
ist ný blið á skáldskap hans. Svartár-
dalssólin cr fyrsta smásagnasafnið, sem
hann gefur út, en tirfáar sögur eftir
hann hafa áður birzt á prenti.
1><) að smásögurnar í þessari bók
verði vart metnar til jafns við Ijóð
Guðmundar Frímann að listrænu gildi,
sannar hann þó með þeim ótvíræða
hæfileika til smásagnagerðar og jafn-
vel skáldsagna í lengra formi. Frásögn
hans er gædd lífi, atburðarás sagn-
anna er liröð og stígandi, og honum er
lagið að skapa spennu; margslungin
og oft meinleg örliig verða hlutskipti
persónanna. Höfundurinn beitir mik-
ið náttúrulýsingum í þessum sögum,
og cru þær oft Ijóðrænar og litríkar
og taka fram sjálíum persónulýsingun-
um.
Einhvers staðar sá ég því slcgið föstu
að smásögur Guðmundar Frímann
fjölluðu allar um ástina. Mcð vissum
hætti má það kannski til sanns vegar
færa, þó vart í þeim skilningi, sem
almennt er lagður í það orð. í sumum
sögunum kemur fram ást liöfundarins
á persónum sínum og samúð með
þeint. Náttúrulýsingarnar eru oft pers-
ónugerðar; jafnvel vorgolan og fjalla-
blærinn er ástmögur ungu stúlknanna,
gerir gælur við jrær og tuskast gáska-
fullur við pilsin jreirra. En höfundur-
inn er einnig djarfmæltur og talar
cnga tæpitungu, gætir j)á vart hófs,
þannig að frásögn hans verður á köfl-
um gróf.
I bókinni eru tíu sögur, og eru þær
ólíkar að efni, þrátt fyrir j)að að marg-
ar fjalli um ástina, eins og sagt hefur
verið. Margar lýsa voveiflegum atburð-
unt og dauða, en slíkt kemur fyrir í
sjö af þessum tíu sögum. Bókin dregur
nafn af lyrstu sögunni, Svarltírdalssól-
in, en sú saga fjallar um unga, Jrokka-
fulla og glæsilega aðkomustúlku, sem
giftist rosknum bónda í sveitinni, er
svarar lítt til kröfufullum ástríðum
hennar, og því leitar hún á kirkjulolt-
ið með föra kennara, en hanil er ein-
mitt ein af persónum þessarar bókar,
sem lcrst með voveiflegum hætti, hrap-
ar á svellbólstra niður í gil nóttina,
sem hann fylgdi Svartárdalssólinni á
kirkjuloltið. Fjallalamb segir lrá um-
komulausri stúlku, sem sczt að í auð-
um vciðikofa utan við kaupstaðinn til
jicss að geta notið samfundar við ung-
an hermann, sem að síðustu hrindir
henni í ána, jregar hann cr orðinn
fullsaddur ástarleiksins. Feðgarnir á
Vindási er aldarfarslýsing frá því er
sveitabændur fóru í kauptíðarferðir
með kerru sína, og segir Irá einum
slikunt, sem leylir ungum syni sínum
með sér í kaupstaðinn í fyrsta sinn,
en vcrður útúrdrukkinn, og drengur-
inn vcrður vitni að eymd hans og
niðurlægingu, þegar krakkar þorpsins
liafa hann að leiksoppi, og gleði
drcngsins yfir jressari fyrstu kaupstað-
ararfcrð breytist í sáran harm og blygð-
un. Systrabrúðkaup er helzt til nærtæk
lýsing á slysi. Bifreið ekur í sjóinn og
nreð henni farast piltur og stúlka, sem
eru að koma frá gleðimóti, cn systir