Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.1994, Page 25

Tímarit lögfræðinga - 01.11.1994, Page 25
að vemda siðgæði unglinga, sem talið var sérstaklega mikilvægt markmið í lýðræðissamfélagi. I dómi mannréttindadómstólsins í málinu Sunday Times35 vísaði meirihluti dómara til Handyside-málsins um valdmörk dómstólsins, en tók fram að svig- rúm ríkisins til mats væri mismikið eftir því markmiði sem stefnt væri að með aðgerðunum. Þannig ættu önnur sjónarmið við þegar takmörkun á tjáningarfrelsi væri til þess ætluð að vemda hlutleysi dómstólanna heldur en þegar stefnt væri að því að standa vörð um almennt siðgæði (fors. 59). Dómstóllinn lagði mat á forsendur ríkisins fyrir því að nauðsynlegt hefði verið að leggja lögbann við birtingu blaðagreinar í blaðinu Sunday Times, í þágu virðingar fyrir hlutleysi dómstólanna. Greinin fjallaði um lyfíð thalidomið og ábyrgð lyfjafyrirtækis þess sem setti lyfið á markað og átti greinin að birtast meðan mál voru enn til meðferðar um ábyrgð fyrirtækisins gagnvart foreldmm og börnum sem orðið höfðu fyrir tjóni af völdum lyfsins. I forsendum dómsins voru rakin sjónarmið um mikilvægi tjáningarfrelsis í lýðræðisþjóðfélagi og um mikilvægi Ijölmiðla og það hlutverk þeirra að miðla upplýsingum um mikilvæg málefni, jafnt mál- efni sem kæmu til kasta dómstóla að skera úr um sem önnur málefni. í dóminum var metið hvort ástæður þær sem bomar voru fram af hálfu breska ríkisins nægðu til að réttlæta þessa takmörkun á tjáningarfrelsi og var niðurstaða meiri- hluta dómsins sú að miðað við aðstæður og mikilvægi málsins hefði ekki verið slík nauðsyn til takmörkunar að nægði til að víkja til hliðar þeim mikilvægu hagsmunum sem felast í tjáningarfrelsi. Hefði sú takmörkun á tjáningarfrelsi sem fólst í lögbanninu því ekki verið nauðsynleg í lýðræðissamfélagi til þess að tryggja virðingu fyrir dómstólunum. Almennt verður sú ályktun dregin af dómaframkvæmd mannréttindadóm- stólsins að svigrúm aðildarríkja til mats sé lítið að því er varðar nauðsyn á takmörkunum á tjáningarfrelsi, enda margítrekað í dómum dómstólsins að tjáningarfrelsi sé grundvallarþáttur lýðræðissamfélags, einkum frelsi til að tjá skoðanir í fjölmiðlum, auk þess sem pólitísk umræða sé kjami lýðræðis, eins og lýðræðishugtakið kemur fram í ákvæðum sáttmálans.36 I dómi mannrétt- indadómstólsins í máli Þorgeirs Þorgeirssonar gegn Islandi er með sama hætti vikið að mikilvægi tjáningarfrelsisins og nauðsyn opinnar umræðu og hlutverki fjölmiðla í lýðræðissamfélagi. Athyglisvert er að ekki er beint vísað til svigrúms ríkisins til mats í máli Þorgeirs Þorgeirssonar, en í forsendum dómsins er tekin afstaða til þeirra sjónarmiða sem haldið var fram af hálfu ríkisins, annars vegar almennra sjónarmiða um aðgreiningu pólitískrar umræðu og annarrar umræðu, og hins vegar sjónarmiða um sérstakar aðstæður í mál- inu, m.a. um nauðsyn þess að sá sem ákærður er fyrir ærumeiðandi ummæli leitist við að sanna fullyrðingar sínar. Með þeim rökum að blaðagreinar Þor- -',5 Sunday Times málið (dómur 27. október 1978) Series A vol. 30. 36 Sjá m.a. mál Lingens gegn Austurríki (dómur 8. júlí 1986), Series A vol. 103, einkum fors. 41-42. 173

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.