Tímarit lögfræðinga - 01.03.1996, Síða 29

Erlendur S. Baldursson er deildarstjóri
hjá Fangelsismálastofnun ríkisins
Erlendur S. Baldursson:
NOKKRAR HUGLEIÐINGAR UM ÞYNGD REFSINGA
OG AFSTÆÐI TÍMANS1
i.
Ég mun í þessu stutta erindi mínu halda mig aðallega við refsivist þegar ég
ræði um refsingar og þyngd þeirra. Einnig mun ég koma lítillega inn á nýjar
refsileiðir, sem er náskylt því efni sem hér er rætt.
Það þekkja allir Línu Langsokk og sögurnar um hennar mörgu og furðulegu
uppátæki. Hún kom einhvers staðar frá Suðurhafseyjum ef ég man rétt og átti
nokkuð erfitt með að venjast nýju lífi í nýjum heimi. Lína var heilluð af
allskonar nýjum hugtökum sem hún ekki þekkti og hlutum sem hún aldrei hafði
séð. Einstaklingshyggjan var rík í Línu og hana langaði því sjálfa að búa til nýtt
hugtak, hún hugsaði stíft. Eftir nokkra stund kom orðið. Orðið var Spúnkur. En
Lína lét ekki þar við sitja, nú vildi hún líka eignast Spúnk. Hún hafði tekið eftir
því að fólk fór inn í verslunina í þorpinu og bað kaupmanninn um ýmsa hluti
og fékk þá afgreidda. Línu langaði að prufa þetta líka. Hún fór því inn í verslun
og bað kaupmanninn um Spúnk. Það fór fyrir kaupmanninum eins og hægt var
að búast við hann vissi nefnilega ekki hvað Spúnkur var. Reyndar vissi enginn
hvað Spúnkur var, það var sem sé enginn Spúnkur til nema í hugarfylgsnum
Línu og því var ekki hægt að hjálpa henni.
Mér dettur þessi saga stundum í hug þegar fólk almennt er að tala um refsivist
og þyngd refsinga. Það er algengt að heyra fólk segja að þessi eða hinn
refsidómurinn sé allt of vægur. Ekki síst þegar rætt er um refsingar fyrir brot
eins og kynferðisbrot, ofbeldisbrot eða fíkniefnabrot. Þessi umræða hefur af og
l Hér er birt erindi sem höfundur, Erlendur S. Baldursson, flutti á Dómsmálaþingi 1995.
23