Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Síða 19

Regla 49. gr. þinglýsingalaga hljóðar svo:
Nú hlýtur maður tjón, sem telja verður sennilega afleiðingu af mistökum þinglýs-
ingarstjóra eða af atvikum, sem greinir í d- og e-liðum þessarar greinar, en bóta-
krefjandi á sjálfur ekki sök á því, og á hann þá rétt á bótum úr ríkissjóði, ef tjónið
stafar af því:
a. Að hann hefur treyst þinglýsingarvottorði þinglýsingarstjóra, sbr. 9. gr., eða
vottorði þinglýsingarstjóra um efni þinglýsingabóka (veðbókarvottorði), enda sé
aðili grandlaus.
b. Að skjali, sem borist hefur til þinglýsingar, hefur ekki verið þinglýst, eða þinglýst
of seint.
c. Að skjal verður að þoka fyrir síðar þinglýstu skjali samkvæmt 18. gr.
d. Að heimildarskjali, sem greint er í 2. mgr. 33. gr., er þinglýst og aðili hefur gert
samning um fasteign eða skrásett skip, 5 rúmlestir eða stærra, í trausti þess, að skjalið
væri gilt.
e. Að ákvæði 38. eða 50. gr. hafa leitt til þess að réttindi hans féllu niður.
Samkvæmt orðanna hljóðan þarf tjón sem a-c liðir taka til að verða vegna
mistaka, en slíkar kröfur eru ekki gerðar vegna tjóns, sem verður vegna d og e
liða. Áður hafa verið leidd rök að því, með vísan til tilgangs bótaákvæðisins og
forsögu þess, að ekki beri að takmarka bótaábyrgð ríkissjóðs við saknæm
mistök þegar metin er skaðabótaskylda samkvæmt a-c liðum. í öllum tilvikum
getur eigin sök tjónþola girt fyrir rétt hans til skaðabóta. Rétt er að vekja athygli
á því, að réttaráhrif eigin sakar í þessum tilvikum sýnast eiga að vera í samræmi
við almennar reglur, þ.e. leiða til skerðingar á rétti tjónþola til bóta og til
brottfalls slrks réttar að fullu, ef eigin sök er mikil.36
6. BEITING 49. GR. ÞINGLÝSINGALAGA í DÓMAFRAMKVÆMD
Ekki sýnist hafa verið látið reyna á rétt til skaðabóta samkvæmt 49. gr. þing-
lýsingalaga fyrir Hæstarétti fyrstu árin eftir gildistöku þeirra. Á árunum 1993-
1998 gengu á hinn bóginn nokkrir dómar þar sem reyndi á ákvæðið og verða
þeir reifaðir stuttlega að neðan.
H 1993 644
G keypti tvö skuldabréf útgefin af I hjá verðbréfafyrirtæki. Voru skuldabréfin tryggð
með veði í fasteign við Torfufell í Reykjavík. Skuldabréfum þessum hafði verið
þinglýst án athugasemda, en í þeim var ákvæði með smáu letri, sem hljóðaði svo:
„Kröfuhafa eru kunnar þinglýstar kvaðir, er á eigninni hvfla“. íbúð sú, sem veðsett
var til tryggingar skuldinni samkvæmt skuldabréfunum, féll undir ákvæði laga um
Húsnæðisstofnun nkisins og var eignarréttur að henni háður ýmsum kvöðum og tak-
mörkunum. Skuldabréfin lentu í vanskilum og var hin veðsetta íbúð seld nauð-
ungarsölu á uppboði til fullnustu áhvflandi veðskuldum. Húsnæðisstofnun nkisins
neytti réttar síns og fékk íbúðina lagða sér út á matsverði, sem ekki dugði til þess að
36 Alþingistíðindi 1977-78, A-deiId, bls. 1416.
171