Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Blaðsíða 23

fasteignasölu á þeim tíma er það keypti bréfin. Yrði að virða það félaginu til gáleysis
að það aflaði ekki frekari gagna um verðmæti eignarinnar, sem hefðu án efa leitt
í ljós, að veðtrygging skuldabréfanna var mun lakari en gert var ráð fyrir“. Þá var í
forsendunum vísað til þess, að þann 6. janúar 1988 hafi verið auglýst í
Lögbirtingarblaði uppboð á hinni veðsettu eign að kröfu Iðnlánasjóðs fyrir kröfu að
fjárhæð kr. 1.717.872. Samkvæmt því, sem fram hafi komið í málinu, hafi auglýsing
þessi m.a. náð til þeirrar veðskuldar á 1. veðrétti, sem ekki var getið um í hinum
keyptu skuldabréfum. „Stefndi hefur ekki sýnt fram á, að hann hafi aflað sér gagna
um þær kröfur, sem stóðu að baki uppboðsbeiðninni. Var það veruleg vanræksla af
hans hálfu að afla ekki af þessu tilefni rækilegra upplýsinga um þessar kröfur“. Þá er
tekið fram, að þann 22. desember 1987 hafi K afhent til aflýsingar skuldabréf með
veði í eigninni, þar sem veðskuldarinnar við Iðnlánasjóð hafi verið getið. Þegar litið
væri til þessara atriða yrði að telja, að verulega hafi skort á aðgæzlu af hálfu K við
kaup á veðskuldabréfunum. Bæri og að hafa í huga sérþekkingu þess á sviði við-
skipta með verðbréf. Auk þess bæri að líta til þess, að K hefði tekið við bréfunum úr
hendi G, sem sjálfur hafði útbúíð þau og var ekki grandlaus um tilvist veðskuld-
arinnar við Iðnlánasjóð. Að öllu þessu athuguðu var ekki talið, að skilyrði væru til
að fallast á bótakröfur K. í sératkvæði eins dómara var komizt að þeirri niðurstöðu,
að þar sem G hafi ekki verið grandlaus, hafi K, sem var verðbréfafyrirtæki og hafi
átt að afla sjálft gagna hjá þinglýsingarstjóra, ekki geta öðlast meiri rétt en hann.
Einnig hér er enginn vafi um, að mistök hafa átt sér stað hjá þinglýsingar-
stjóra. Atriði, sem metin eru K (og að hluta G) til eigin sakar leiða hins vegar
til algers brottfalls bótaréttar.
H 1997 2779
H átti bát og hafði sett hann að veði til tryggingar tveimur skuldum, annarri til
handhafa að fjárhæð kr. 500.000, en hinni til verðbréfafyrirtækis upphaflega að
fjárhæð kr. 7.000.000. Við flutning bátsins milli umdæma frá júlí 1990 og fram til
marzmánaðar 1991 urðu þau mistök hjá sýslumanninum í Keflavík, að síðarnefnda
veðskuldin var ekki færð inn á veðbandaspjald bátsins í hinu nýja umdæmi, Kefla-
vík. Mistök þessi vom ekki leiðrétt fyrr en í desember 1994. Skuldin kom því ekki
fram á veðbókarvottorði, sem út var gefið í maí 1993, en á grundvelli þess útbjó H
skuldabréf þann dag, tryggt með 2. veðrétti í bátnum næst á eftir handhafaskulda-
bréfinu og seldi L. Við kaupin lágu einnig frammi virðingar- og skoðunarvottorð
fyrir bátinn, sem bára með sér, að matsverð hans væri um 14.500.000. Skuldabréfinu
var þinglýst athugasemdalaust. I júlí 1993 keypti L annað skuldabréf tryggt með veði
í bátnum og lá þá frammi sama veðbókarvottorð og áður greinir. Skuldimar komust
í vanskil og var báturinn seldur nauðungarsölu. Við þá sölu kom fram skuldabréf
verðbréfafyrirtækisins og kom ekkert upp í kröfu L. Bú H var tekið til gjaldþrota-
skipta og síðar bú formanns stjómar þess, en hann var einnig skuldari að síðara
bréfinu, sem L keypti. L fékk engar greiðslur úr þrotabúunum. L höfðaði mál á
hendur nkissjóði til heimtu skaðabóta og byggði á því, að tjón sitt ætti rætur að rekja
til mistaka þinglýsingarstjóra, sem áður er getið. I dómi Hæstaréttar segir, að úr
málinu yrði leyst á grundvelli 49. gr. þinglýsingalaga. Er í forsendum dómsins lýst
mistökum þeim, er urðu við flutning bátsins. Síðar segir, að fyrirsvarsmenn H hafi
nýtt sér þau mistök. „Hefði svo ekki verið gert, hefðu mistökin ekki komið að sök í
175