Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Blaðsíða 101

hálfu launagreiðanda, stóðu engin rök til þess að taka til greina kröfu kæranda um
niðurfellingu tekjuviðbótar á þeim grundvelli sem fram kom í kæru.
Úrskurður yfirskattanefndar nr. 468/1995
Kærandi keypti fasteign af móður sinni, sem sat í óskiptu búi, og taldi skattstjóri
kaupverð óeðlilega lágt. Kaupverð var 1.100.000 en fasteignamat á kaupdegi
2.492.000 kr. Fasteignin er á Akureyri. Skattstjóri færði kæranda til tekna mismun
kaupverðs og fasteignamats, að teknu tilliti til afgjaldskvaðar lóðar (sem aðeins var
12.000 kr.), og tekjufærði því hjá kæranda 1.380.000 kr., sbr. 2. mgr. 58. gr. laga nr.
75/1981. Þessi niðurstaða var staðfest af yfirskattanefnd.
7.4 Dómar og úrskurðir yfírskattanefndar þar sem byggt er á
skattasniðgöngu, án sérstakrar tilvísunar til lagaákvæðis
H 1949 228 (Dagverðareyri - hinn fyrri)
í málinu höfðu seljendur (hlutafélagið Dagverðareyri) gert kaupendum boð um að
selja síldarbræðslustöðin Dagverðareyri og var þetta tilboð samþykkt af kaupendum.
í framhaldi þessa var gerður kaupsamningur 9. apríl 1941 þar sem seljendur seldu öll
hlutabréf sín í Dagverðareyri hf., en seljendur skyldu halda rekstri áfram á árinu 1940
og njóta arðs og bera kostnað vegna þess. Allar skuldir er á fyrirtækinu hvfldu frá
reksturstíma þeirra bar seljendum að greiða. Ennfremur voru allar vörubirgðir félags-
ins, lýsi og sfldarmjöl, sem óselt var við undirskrift samningsins eign seljanda. Nýju
hluthafamir skyldu taka við forráðum félagsins frá og með 10. aprfl 1941 og hafa
áhættu rekstursins og arð eftir það. Tekið var fram að eignir félagsins við afhendingu
bréfanna væri verksmiðjan á Dagverðareyri ásamt vélum og tækjum. Aðrar eignir
félagsins, svo sem tómir pokar, kol og salt, voru eign seljanda en kaupendur áttu kost
á því að kaupa þessir eignir við gangverði. Þá gengu kaupendur inn í kaup á
sfldarpressu frá Ameríku og sfldarmjölspokum og skyldu endurgreiða kaupverð
pressunar og annað sem þegar hafði verið greitt vegna þeirra kaupa.
Skattyfirvöld héldu því fram að um raunveruleg félagsslit hafi verið að ræða í
félaginu við samninginn frá 9. aprfl 1941 og því bæri seljanda að greiða skatt umfram
nafnverð bréfanna, sbr. þágildandi lagaákvæði.
í úrskurði fógetaréttar segir að ljóst væri af því sem rakið hefði verið um tilhögun
sölunnar að hún haft farið fram „með óvenjulegum hætti og ekki eins og venjuleg
hlutabréfasala. Hinir nýju eigendur fá aðeins verksmiðjuna sjálfa með því, sem henni
tilheyrir, sem þó er raunar aðaleign félagsins, er atvinnurekstur þess og framleiðsla
byggist á. Hins vegar halda fyrri hlutabréfaeigendur vörubirgðum öllum og annast
skuldaskil félagsins vegna atvinnurekstursins fram að þeim tíma, er salan fór fram“.
Þá var tekið fram að gömlu hluthafarnir gerðu sjálfir upp félag sitt á sína ábyrgð og
nýju hluthafarnir byrjuðu nýjan rekstur, að vísu í sama formi, en óháðan fyrri rekstri,
enda hafi rekstrarár hins nýja félags bytjað samkvæmt skattframtali þess 10. aprfl
1941 en salan hefði farið fram daginn áður. Síðan segir í héraðsdómi: „Verður því að
telja, að raunveruleg félagsslit hafi átt sér stað, er fyrrgreindur sölusamningur var
gerður ...“. Niðurstaðan varð því sú að lögtak var heimilað.
í dómi Hæstaréttar segir meðal annars:
„Forráðamenn h/f Dagverðareyrar tjáðust að vísu í samningnum frá 9. apríl 1941
selja kaupunautum sínum öll hlutabréf í nefndu hlutafélagi, en kaupunautamir fengu
253