Tímarit lögfræðinga - 01.10.1999, Blaðsíða 83

reikning allan byggingarkostnað íbúðarhúss fyrir manninn. Hann fær síðan vexti af
þessari skuld við fyrirtækið að fullu viðurkenndan samkvæmt lögum til frádráttar
tekjum sínum, en þarf að forminu til aldrei að hafa tekjur til að greiða neinn hluta
þess húss, sem hann býr í og því kemur ekki til neinnar skattlagningar í því sam-
bandi. Annað dæmi af sama tagi er fólgið í því að skipstjóri er á skipi sem ef til vill
er í eigu fyrirtækis eða einstaklinga sem skipstjórinn er með einhverjum hætti tengd-
ur. Skipstjórinn telur sig hafa óverulegar mánaðartekjur, en safnar skuldum sem
nema hundruðum þúsunda við útgerðarfyrirtækið á hverju ári.
Ákvæðið, sem hér er gerð tillaga um, veitir skattyfirvöldum víðtækar heimildir til að
líta framhjá formi gerninga af þessu tagi og telja aðilum að þeim til tekna þau raun-
verulegu verðmæti, sem þeir fá til ráðstöfunar með þessum sérstöku samningnum
eða skilmálum. Að því er varðar viðskipti þar sem ákveðnir kaupgjaldssamningar eru
til viðmiðunar um þá hagsmuni, sem um er að ræða, er eðlilegt að miða við þá. Hitt
er mat skattstjóra og ríkisskattanefndar, hvemig með skuli fara ákvæði þetta að öðm
leyti.41
Ákvæði 2. mgr. 58. gr. laga nr. 75/1981 er lögtekið með lögum nr. 40/1978.
í athugasemdum við umrætt lagaákvæði í frumvarpi því er varð að síðarnefndu
lögunum er aðeins tekið fram að ákvæðið taki til kaupa á eign við óeðlilega háu
eða lágu verði. Skuli metið af skattyfirvöldum hvert sé eðlilegt kaup- eða
söluverð.42
5.5 Sérstakt ákvæði tryggingagjaldslaga um málamyndasamninga
í 14. gr. laga nr. 113/1990, um tryggingagjald, segir að séu skil gjaldanda í
einstökum atriðum eða í heild ófullnægjandi, tortryggileg eða sýnilega gerð til
málamynda skuli við álagningu, sbr. 3. mgr. 12. gr., og við endurákvörðun beita
ákvæðum laga nr. 75/1981, um tekjuskatt og eignarskatt, eftir því sem við geti
átt um slík tilvik.
5.6 Reglur virðisaukaskattslaga um eigin úttekt úr rekstri eða viðskipti
tengdra aðila
I 8. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, segir að þegar eigandi taki út úr
eigin fyrirtæki vörur eða skattskylda þjónustu til eigin nota skuli skattverð
miðast við almennt gangverð án virðisaukaskatts. Ennfremur kemur fram að
við skipti á vörum eða þjónustu eða við afhendingu vöru án endurgjalds skuli
miða skattverð við almennt gangverð í sams konar viðskiptum. Liggi slíkt
almennt gangverð ekki fyrir skal miða skattverð við reiknað útsöluverð þar sem
tekið er tillit til alls kostnaðar að viðbættri þeirri álagningu sem almennt er
notuð á vörur eða þjónustu af sama tagi. I athugasemdum með tilvitnaðri grein
frumvarps þess er varð að lögum nr. 50/1988 er tekið fram að þetta séu svipaðar
reglur og giltu í söluskatti.43
41 Alþt. 1970-1971, A-deild, bls. 1309.
42 Alþt. 1977-1978, A-deild, bls. 2577.
43 Alþt. 1987-1988, A-deild, bls. 3346.
235