Tímarit lögfræðinga - 01.10.2002, Blaðsíða 25

Vafalaust hefur áfrýjandinn í vöminni í sakamálinu fjallað miklu ítarlegar
um þessi atriði en fram koma í þeim útvarpsþætti, sem ummælin eru tekin úr.
Varla hefur hann sagt minna þar en í útvarpinu. Hæstiréttur minnist ekkert á
stöðu lögmannsins sem lögmanns við áframhaldandi vöm fyrir dómstóli
götunnar, og það þrátt fyrir að á því hafi verið byggt af-hálfu áfrýjanda. Enn
verður að árétta, að vegna stöðu lögmannsins bar honurn að gæta ákvæða m.a.
18. og 34. gr. siðareglna, sem áður er vitnað til.
Tími og rúm leyfir ekki, að ég fari út í samskonar greiningu á ummælum
áfrýjanda, sem tengdust fyrri atvikum og kennara við skólann, sem stefnda gekk
í. Þó verð ég að segja, að Hæstiréttur leggur sérlega alvarlega merkingu í orðin
„kynferðisleg áreitni“, ekki þá almennu, allt að því hvað sem er merkingu, sem
áfrýjandi, segist hafa notað orðin. Um þetta nægir að spyrja: í hvaða vemdaða
umhverfi lifir sá Hæstiréttur, sem telur sérlega alvarleg orð, sem hafa fengið allt
að því kæruleysislega merkingu í almenningsmunni og eru höfð í flimtingum?
8. NIÐURSTAÐA
I fundarboði var spurt fjögurra spuminga:
1. hvar mörk tjáningarfrelsis og æruvemdar liggi,
2. hvort af dóminum verði dregnar ályktanir um tjáningarfrelsi lögmanna,
3. hvað lögmenn eigi og megi ganga langt í að tjá sig opinberlega um mál,
sem þeir hafa með höndum,
4. hvort þörf sé breytinga á siðareglum lögmanna.
Niðurstaða mín af könnun á dóminum, öðrum dómum og lögum og reglum
um lögmenn er:
(1) 1 ljósi þess að Hæstiréttur svarar því ekki hvernig mörkin verði dregin á
milli tjáningarfrelsis og æmvemdar, hefur þessi dómur ekki fært okkur nær því
að neinu leyti. Ujóst er, að gildisdómar eru nánast alltaf heimilir í umræðu um
mikilsverð málefni, en vandinn við að greina á milli staðhæfinga og gildis-
dóma, sem var ærinn fyrir, hefur enn aukizt. Þó er augljóst, að ekki verða öll
mikilsverð málefni vegin á sama hátt.
Taka verður fram, að dómurinn sýnir, að við mat á því, hvort það sem sett
er fram sé staðhæfing um staðreynd eða gildisdómur, muni Hæstiréttur fara
mjög í saumana á hinum sögðu orðum og freista þess af mikilli nákvæmni að
greina þar á milli.
(2) í dóminum er lögð mjög mikil áherzla á, að áfrýjandi hafði áratuga
reynslu af málflutningsstörfum. Yrði í því ljósi að ætla, að orð, sem hann lét
falla í umræðu um þjóðfélagsmál á sviði, sem tengdist störfum hans, hafi vegið
þyngra gagnvart almenningi en ætti einhver annar í hlut. Samkvæmt þessu
verður af dóminum dregin sú ályktun, að Hæstiréttur verði um lögmenn enn
strangari í mati sínu á því, hvort um staðhæfingu um staðreynd eða gildisdóm
sé að tefla. Samkvæmt tilvitnuðum dómum mannréttindadómstólsins gildir
219