Tímarit lögfræðinga - 01.10.2002, Side 47

talið að ákvæðið feli ekki í sér sjálfstætt skilyrði að öðru leyti en því að uppfyllt
séu önnur skilyrði laga og reglna fyrir skráningu. Þá er talið að í skilyrðinu
kunni að felast tilvísun í að líklegt sé að markaður sé fyrir kaup og sölu verð-
bréfanna í umtalsverðum mæli.29
8.1.3 Engar viðskiptahömlur mega hvíla á verðbréfum
Reglur KI nr. 2 gera það að skilyrði að viðskipti með verðbréfin skuli vera
án takmarkana eins og segir í 3. gr. reglnanna. Sams konar ákvæði er að finna
íl.tl. 1. mgr. 4. gr. reglugerðar nr. 434/1999. Markmiðið með þessari reglu er að
tryggja hindrunarlaus viðskipti með verðbréf sem skráð eru í kauphöll og dreif-
ingu þeirra, sbr. 2. tl. 1. mgr. 17. gr. khl. Stjórn kauphallar er skv. sama ákvæði
heimilt að veita undanþágu frá þessu skilyrði ef hömlumar trufla ekki viðskipti
með bréfin á neinn hátt.
Þetta skilyrði þýðir nánar að verðbréfin verða að vera framseljanleg og að
ekki megi hvrla neinar viðskiptahömlur á þeim eins og bann við sölu eða for-
kaupsréttur. Samkvæmt 21 .-23. gr. hlutafélagalaga nr. 2/1995 er heimilt að setja
viðskiptahömlur af þessu tagi á hlutabréf. Viðskiptahömlur af þessu tagi eru
mjög algengar í hlutafélögum. Hlutafélag sem óskar eftir skráningu verðbréfa
verður samkvæmt þessu að fella úr gildi öll ákvæði í samþykktum félagsins um
viðskiptahömlur á þeim flokki hlutabréfa sem það óskar eftir skráningu á. Hins
vegar kemur ákvæðið ekki í veg fyrir að aðrir flokkar verðbréfa en þeir sem
óskað er skráningar á séu háðir viðskiptahömlum.30
I ljósi þessa er athugunarefni hvort hluthöfum sé heimilt með samningum
sín á milli eða í samningi hluthafa við þriðja mann (t.d. lánastofnun) að veita
forkaupsrétt að þeim hlutum sem hluthafinn á eða eftir atvikum undirgangast
kvöð um að selja ekki hluti nema með samþykki annars aðila. Þess háttar samn-
ingar kunna að leiða til sömu niðurstöðu og almennar viðskiptahömlur, þ.e. að
takmarka umsetningu viðskipta og dreifingu. Hins vegar ber að líta til þess að
hluthafar kunna að hafa ríka hagsmuni af því að semja um ákvæði af þessum
toga, t.d. í tengslum við lánveitingar til þess að fjármagna hlutafjárkaup eða
vegna samstarfs við aðra aðila um kaup á hlutum í félagi til þess að tryggja
ákveðin áhrif á stjómun þess. Samningar milli aðila hafa ekki áhrif gagnvart
öðrum eða á viðskiptahæfi bréfanna að öðru leyti. Því verður að telja að samn-
ingar milli hluthafa af þessu tagi séu heimilir. Skilyrði í reglu KÍ um bann við
viðskiptahömlum lýtur eingöngu að útgefandanum sem sækir um skráningu.31
Kauphöll hefur ekki heimildir til að þvinga fjárfesta til þess að afsala sér
samningsfrelsi af þessum toga. Til þess að banna slíka samninga þyrfti að koma
til skýrt lagaákvæði.
29 Sjá Andersen og Clausen: B0rsretten, bls. 156 og Peer Schumburg-MúIIer og Erik Bruun
Hansen: Dansk B0rsret, bls. 150.
30 Sjá Erik Werlauff: B0rs- og kapitalmarkedsret, bls. 157.
31 Sjá Peer Schumburg-Muller og Erik Bruun Hansen: Dansk Bdrsret, bls. 152-153.
241