Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Side 12

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Side 12
Lögmaðurinn, L, tók að sér að krefja skipafélagið, S, um bætur vegna tjóns, er varð á vélbát, sem S hafði flutt frá Noregi til íslands. Vélbáturinn hafði lent útbyrðis, en verið bjargað af öðru skipi. L gerði kröfu á hendur S og höfðaði mál til heimtu hennar. S var sýknað í nrálinu á þeim forsendum, að krafan væri fyrnd. Eigandi bátsins, F, höfðaði þá mál á hendur L og krafðist sömu fjárhæðar úr hendi hans í skaðabætur og gerð hafði verið á hendur S. Byggði F á því, að krafa hans á hendur S hefði fymzt í höndum L á meðan hann hafði málið til meðferðar. L var sýknaður af kröfunni. Var sú niðurstaða reist á þeim forsendum, að samkvæmt farmsamningi S og F hafi vélbáturinn verið fluttur sem þilfarsfarmur á ábyrgð farmsendanda, en S undanþeginn ábyrgð nema tjóni væri valdið af ásetningi eða stórfelldu gáleysi hans. Ekki var sýnt fram á, að þeim skilyrðum hefði verið fullnægt, og myndi því S hafa verið sýknað í því máli, sem L höfðaði á hendur S. Samkvæmt því var F ekki talinn hafa átt lögvarða kröfu á hendur S, og því hafi meint mistök L ekki leitt til tjóns fyrir hann. Skorti því á, að hin meinta saknæma háttsemi L hefði verið orsök þess tjóns, sem F varð fyrir. 2.3 Þarf orsök að vera meginorsök tjóns? í skaðabótarétti er ekki gengið svo langt að gera að skilyrði skaðabóta- ábyrgðar, að háttsemi sé meginorsök tjóns. Stundum má þó sjá í forsendum dóma mat á því hvort orsök hafi verið veigamikil eða ekki, sbr. t. d. H 1993 1594. Greining milli meginorsaka og annarra orsaka hefur á hinn bóginn verið þýðingarmikil í vátryggingarétti, þaðan sem meginorsakareglan er upprunnin. Fer slík greining fram, þegar fleiri en ein orsök hafa með einhverjum hætti verið samverkandi að vátryggingaratburði. Sé ábyrgð félagsins takmörkuð við, að tjón verði ekki af tilteknum ástæðum, t.d. ef félagið hefur undanþegið sig tjóni, sem verður vegna styrjalda eða óeirða, þarf oft að skera úr um það, hvort sú orsök, sem félagið hefur undanþegið sig áhættu á, er meginorsök vátrygging- aratburðar eða ekki. Sé svo er félagið almennt laust úr ábyrgð, en sé niðurstaðan sú, að ekki sé um meginorsök að ræða, liggur greiðsluskylda félagsins fyrir.8 Krafa skaðabótaréttar um orsakatengsl, án þess að urn meginorsök þurfi að vera að ræða, veldur því að leysa þarf úr ýmsum álitamálum við mat á skaða- bótaskyldu, þegar tjón kann að hafa orsakatengsl við háttsemi fleiri en eins, eða fleiri en ein orsök getur verið fyrir tjóni. Álitaefnin verða önnur en í vátrygginga- rétti, þ.e. þau snúast einkum um það, hvort báðar orsakir, eða allar, geti leitt til bótaábyrgðar. Mörg afbrigði þarf að taka til athugunar í því sambandi. 8 Sbr. t.d. Ivan Sprensen: Forsikringsret, bls. 111 og sami höfundur: Forsikringsavtaleloven, med kommentarer, bls. 183; A. Vinding Kruse: Erstamingsretten, bls. 140-141 og Bo von Eyben og Hans Henrik Vagner: Lærebog i erstamingsret, bls. 27L Um norskan rétt sjá t.d. Peter Lodrup: Lærebok i erstatningsrett, bls. 304 og Nils Nygaard: ÁrsaksspOrsmál og ársakslærer i skade- botretten, Rettsteori og rettsliv, bls. 629-644, hér bls. 635-636. f umfjöllun Lpdrups, bls. 304-305, kemur reyndar fram að meginorsakareglan eigi sér nokkum sess í norskum skaðabótarétti, en sé þó „meget neddempet og modifisert". Um sænskan rétt sjá Jan Hellner og Svante Johansson: Skadestándsrátt, bls. 198. Um íslenzkan rétt sjá Jóhannes Sigurðsson: „Orsakasamband í skaða- bótarétti". Úlfljótur. 2. tbl. 1990, bls. 113. 316
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112

x

Tímarit lögfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.