Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Page 78

Ekki er fjallað nánar um 141. gr. hgl. í lögskýringargögnum að öðru leyti en
því að tekið er fram að það sé samsvarandi 144. gr. hegningarlaganna 1869.
Akvæðið er efnislega samhljóða 157. gr. dönsku hgl. Orðalag íslenska refsi-
ákvæðisins bendir til þess að aðeins sé rétt að beita því í mjög grófum eða
ítrekuðum tilvikum um vanrækslu eða hirðuleysi í starfi,41 sbr. H 1990 1313,
sbr. þó hins vegar H 1981 485, þar senr höfundur telur að reitt hafi verið heldur
hátt til höggs af hálfu ákæruvalds og dómstóla.
I H 1981 485 var V, sem var yfirsímritari hjá ritsímanum, ákærður fyrir að hafa
falsað símskeyti á „norsku- og sænskublendingi" til Dagblaðsins í Reykjavík þess
efnis að Alþýðuflokkurinn hefði þegið frá sænskum og finnskum aðilum tiltekna
fjárhæð í sænskum krónum í styrk og var S, ritari norrænnar samstarfsnefndar jafn-
aðarmanna, borinn fyrir fjárhæðinni. Akærða var gefið að sök að hafa falsað undir
skeytið tilbúið nafn O hjá Verdens Gang í Osló og sent það á milli fyrirtækja í rit-
símastöðinni og fyrir að hafa látið hjá líða að eyðileggja skeytið, sem borið var síðan
út og varð tilefni forsíðufréttar í Dagblaðinu. Var háttsemi hans talin varða við 141.
gr. hgl. í ákæruskjali. Héraðsdómur sakfelldi V og lýsti háttemi hans sem stórfelldu
hirðuleysi. Hæstiréttur staðfesti héraðsdóminn með svofelldum forsendum: „Óhæfi-
legt var af ákærða að nota tæknibúnað ritsímans til að senda skeyti það, er ákæra
lýtur að, en hann samdi sjálfur texta þess með tilbúinni undirskrift. Gat honum ekki
dulist, að með þessu háttalagi kom hann af stað atburðarrás, sem fól í sér hættu á,
að skeytið yrði borið út til skráðs viðtakanda, svo sem raun varð á. Bar honum sjálf-
um að gera virkar ráðstafanir til þess að koma í veg fyrir útburð skeytisins, og voru
viðtöl hans við samstarfsmann sinn eigi einhlít í því efni. Þykir héraðsdómari rétti-
lega hafa heimfært háttsemi ákærða til 141. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940“.
í H 1990 1313 var G, flugumferðarstjóri, ákærður fyrir að hafa við flugumferðar-
stjórn í aðflugsstjóm Keflavíkurflugvallar í Keflavfk ekki sýnt nægjanlega aðgæslu
við brottflug flugvélarinnar TF-FLI með 145 manns innanborðs frá Keflavíkur-
flugvelli áleiðis til Glasgow þannig að mjög litlu munaði að flugvélin rækist á aðra
flugvél með 258 manns innanborðs. I dómi Hæstaréttar sagði m.a. svo: „Með skír-
skotun til raka héraðsdóms þykir sannað, að ákærði [G] hafi ekki gætt þess að halda
nægilegum aðskilnaði milli flugvélanna í brottflugi þeirra frá flugvellinum, eftir að
þær voru komnar í umsjón hans, og ekki gripið nægilega skjótt til takmarkana á
hraða og klifri [TF-FLI]. Var með því raskað öryggi beggja flugvélanna. Flugstjórar
þeirra höfðu fengið líkar brottflugsheimildir, ákærði [G] fékk sérstaka athugasemd
frá [flugstjóra TF-FLI] um brottflugsheimild [flugvélarinnar], og honum var ljóst,
að radarinn virkaði ekki fullkomlega. Ber því að meta honum hegðun hans til stór-
fellds hirðuleysis í starfi. Staðfesta ber ákvæði héraðsdóms um heimfærslu háttsemi
hans til refsiákvæða, sem auk þess þykir varða við 141. gr. almennra hegningarlaga,
en hann er opinber starfsmaður".
41 Verður hér að hafa í liuga þau stjómsýslulegu viðurlög sem geta verið samfara háttsemi sem
þessari hjá opinberum starfsmanni. Aður er rakið að gæta verður ávallt að samspili refsiákvæða um
opinbera starfsmenn og þeirra almennu lagareglna sem gilda um starf viðkomandi, sjá kafla 2.1.
382