Tímarit lögfræðinga - 01.11.2003, Blaðsíða 45

einkum að gæta þegar það að losna við hlutinn er sjálfstæður tilgangur kaup-
anna ásamt þeim hagsmunum að fá greiðslu. Sem dæmi um slíkt má nefna kaup
um hús sem selt er til niðurrifs og sölu á vömm af lager sem á að tæma. Slíkt
dæmi er einnig sala verksmiðju á eitruðum úrgangsefnum sem á að endurvinna.
5.7.4 Seljandi setur viðbótarfrest til efnda
Seljandinn hefur rétt til að rifta kaupum skv. 2. mgr. 55. gr. kpl. þegar kaup-
andinn stuðlar ekki að efndum innan hæfilegs viðbótarfrests sem seljandinn
hefur sett honum til efnda. Sama á við þegar kaupandinn veitir hlut ekki viðtöku
áður en slíkur frestur er liðinn. í því tilviki gildir sama skilyrði og fram kemur
í 1. mgr., þ.e. að seljandinn hafi sérstaka hagsmuni af því að losna við hlutinn.
Ákvæðið svarar til 2. mgr. 25. gr. og 2. mgr. 54. gr. og vísast til umfjöllunar um
þær greinar.80
Við mat á því hvað telst sanngjam viðbótarfrestur verður að líta til þess um
hvers konar skyldu er að ræða. Fresturinn verður að veita kaupanda - eða
kaupendum yfirleitt í svipaðri stöðu - sanngjarnt og raunverulegt færi á því að
efna viðkomandi skyldu. Ekki er unnt að ætlast til þess að seljandinn taki tillit
til einstaklingsbundinna þarfa og stöðu kaupanda. En það gildir hér sem endra-
nær að réttinn til þess að setja viðbótarfrest á ekki að vera unnt að nota til þess
að skapa stöðu til riftunar á gmndvelli vanefnda sem eru augljóslega óvemleg-
ar.81
5.8 Riftun þegar afhent er í áföngum
5.8.1 Yfirlit
Ef seljandi á að afhenda í áföngum og kaupandi að greiða eða stuðla að
efndum varðandi hverja afhendingu, og vanefndir verða af kaupanda hálfu á
tiltekinni afhendingu, getur seljandi samkvæmt 1. mgr. 56. gr. kpl. rift að því er
hana varðar samkvæmt reglum 54. og 55. gr. í 2. mgr. segir að veiti vanefndir
seljanda réttmæta ástæðu til að ætla að slíkar vanefndir verði á síðari afhend-
ingum að riftunarréttur skapist, getur seljandi á þeim grundvelli einnig rift
kaupum að því er þær afhendingar varðar ef það gerist áður en sanngjam frestur
er liðinn.
Greinin á ekki aðeins við um greiðsluvanefndir heldur einnig vanefndir
kaupanda á skyldunni til að stuðla að efndum. Þau réttindi sem seljandinn hefur
samkvæmt ákvæðinu eru mjög hliðstæð réttindum kaupanda skv. 44. gr.
Greinin á við um riftun vegna allra vanefnda kaupanda við áfangaskyldur hans.
Um vanefndir er því ekki aðeins að ræða þegar kaupandi vanrækir greiðslu-
80 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 133.
81 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 133. Um skýringar á 3. mgr. 55. gr. laganna vísast til þess sem
áður segir í umfjöllun um 3. mgr. 54. gr.
255