Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1991, Side 32
30
Árbók Háskóla íslands
greinið verkefnið vel: „Hvað skal gera?“ og
þið fáið aðstoð við að finna leiðir og svar við
spurningunni: „Hvemig á að vinna verkið?"
Þá verður unnt að meta kostnaðinn, en fyrsta
spurningin verður ætíð hvort einhver vilji
kaupa vöruna eða þjónustuna.
Þið getið einnig notað samstarfsnefndina
SAMMENNT eða Comett sem innstungu er
leiðir orkuna að vinnulampanum svo ljós
kvikni á perunni. „Leitið og þér munuð finna,“
segir í hinni helgu bók og vissulega hjálpar
guð þeim sem hjálpa sér sjálfir.
íslendingar hafa áður skapað auðlindir úr
ólíklegum efnum en það krafðist tíma, elju og
úthalds brautryðjendanna. Fjarstæðukennt
þótti hér áður að skeljasandur og grjót yrðu að
auðlind. Um árabil hefur sement verið fram-
leitt úr skeljasandi af hafsbotni og úr líparíti úr
Hvalfirði. Á árum áður hefði ekki þótt líklegt
að botnleðja úr Mývatni yrði sú auðlind sem
kísilgúrinn hefur orðið.
Fyrir skömmu voru hér vísindamenn frá
Ástralíu að kynna athuganir á þeim afurðum
og verðmætum sem vinna mætti úr innyflum
sláturdýra hér á landi. Niðurstöðurnar eru
vissulega áhugaverðar og áþekkar þeim sem
komu fram í skýrslu íslenskrar nefndar sem
lögð var fram fyrir tólf árum. Víða eru tæki-
færi fyrir smærri iðnað sem við þó gefum ekki
gaum.
Nú er mikið rætt um nýtt álver, mikilvægi
þess og áhrif á umhverfi og byggðaþróun. Við
uppbyggingu á orkufrekum iðnaði, sem vissu-
lega gæti verið mikilvægur markaður fyrir þá
miklu orku sem enn er óbeisluð, er mikilvægt
að slíkur iðnaður verði hvati að frekari tækni-
og atvinnuþróun á skyldum sviðum. Við sjáum
hvemig Járnblendiverksmiðjan á Grundar-
tanga hefur með rannsóknum og þróunarstarf-
semi ekki aðeins aukið gæði og afköst eigin
framleiðslu heldur jafnframt örvað og hraðað
víðtækari tækniþróun með ýmsum samstarfs-
verkefnum við aðila utan veggja verksmiðj-
unnar. Álverið í Straumsvík hefur hins vegar
ekki tekið þetta hlutverk alvarlega. Slíkt álver
er nánast einangraður tæknipakki sem hvetur
lítið til frekari nýsköpunar eða atvinnuþróunar
í landinu. Þetta er eitt af umkvörtunarefnum
þróunarlanda þegar slíkur iðnaður verður ekki
sú uppspretta iðnþróunar sem vonir stóðu til.
Hafa ætti síkt í huga við samningagerð um
stóriðjuframkvæmdir.
Sagan sýnir að á tímum erfiðleika gera
menn óvænta og jafnvel ótrúlega hluti. Á
þessu ári eru 50 ár liðin síðan Aðalbygging
Háskólans var tekin í notkun, en þá geisaði
Heimsstyrjöldin síðari. Við vígslu byggingar-
innar kemst þáverandi háskólarektor, prófessor
Alexander Jóhannesson, þannig að orði:
„Gerðar hafa verið allmargar tilraunir með
íslenskt byggingarefni, og má líta þannig á, að
með byggingu þessari skapist tímamót í sögu
íslenskrar byggingarlistar.Veggir í anddyri
byggingarinnar eru þaktir hellum. er gerðar
eru úr skeljum, er muldar hafa verið og bland-
aðar steinlími, en síðar steyptar í mótum og
fágaðar. Hvelfing anddyris er gerð úr silfur-
bergi, sem hefir verið hlaðið og lagt eins og
tiglaskraut, og glitrar hvelfingin öll í ljósbroti í
hæfilegri birtu. En loftið utan um hvelfinguna
er lagt hrafntinnumolum á bláleitum grunni.
Anddyri hátíðasals er lagt brúnum hellum, og
eru þær steyptar úr rauðu líparíti og síðan
fágaðar. Gólf í anddyri byggingarinnar er
þakið hellum úr íslenskum grásteini og sömu-
leiðis stigar úr anddyri, og hefir grásteinn
þessi verið sagaður í vélum og síðan fágaður
og olíuborinn. En allt efni í þrep á bakstigum
og víðar hefir verið gert úr ýmsum íslenskum
steintegundum. Altari og hliðarbríkur í kapellu
eru gerðar úr silfurbergssteypu og steinlími,
sem fágað hefir verið. En efri brún altaris er
lögð silfurbergskristöllum, er hlaðnir hafa
verið og gulllagðir á innhlið. Allt, sem nú hefir
verið nefnt, hefir verið gert í fyrsta sinn hér á
landi. Ennfremur eru grænu hellumar utan um
aðaldyr alger nýjung; em þær gerðar úr grænu
líparíti, er blandað hefir verið fínmulinni
hrafntinnu.
Erfiðleikar þeir, sem hafa verið á innflutn-
ingi erlends byggingarefnis, hafa mjög ýtt
undir ýmsar tilraunir, er gerðar hafa verið. Því
ánægjulegra er, hve vel hefir tekist, og hafa
þessi vandræði því mtt braut þekkingu á hag-