Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1991, Page 34
32
Árbók Háskóla íslands
Evrópu og áhrifa þeirra og óvissa hér heima á
íslandi bæði á sviði efnahagsmála og stjóm-
mála.
Óvissa á sviði efnahagsmála verður svo
lengi sem við búum við jafneinhæft atvinnulíf
og verið hefur og lýsir sér vel í þeim áhrifum
sem loðnugöngur og loðnuveiðar hafa. Fyrir
nokkrum vikum ríkti svartsýni og ótti við
aflabrest og samdrátt í þjóðartekjum, en loks
kemur loðnan þótt seint sé og glæðir vonir
manna á ný. Þessi saga endurtekur sig æði oft
og minnir á það sem við vitum þó vel að enn
skortir verulega á þekkingu okkar á lífríki
hafsins umhverfis landið. Okkur skortir meiri
þekkingu á þeirri auðlind sem enn er undir-
staða velmegunar íslensku þjóðarinnar.
Nú, þegar þið hafið lokið háskólaprófi,
hafið náð þessum áfanga í lffinu og farið til
annarra starfa í þjóðfélaginu, þá vaxa þær
kröfur sem til ykkar verða gerðar, kröfur um
afköst og ágæti í starfi, kröfur um virka þátt-
töku í rekstri þjóðarbúsins og ákvarðanatöku.
Við eigum framtíð í frjálsu landi ef þið kjósið
svo, ef þið mótið slíka framtíð og vinnið að
þróun þessa þjóðfélags og velfarnaði þess.
Það eruð þið - sem einstaklingar - sem
berið ábyrgðina og byrðamar og eigið að njóta
ávaxtanna. Ef þið hafið enga skoðun og látið
ykkur litlu skipta þróun samfélagsins þá munu
aðrir verða fúsir til að taka af ykkur ómakið og
skammta ykkur það litla sem þið fáið.
Senn fara alþingiskosningar í hönd og er
það siðferðileg skylda ykkar bæði að kjósa og
að kynna ykkur einnig hin ýmsu sjónarmið
stjórnmálanna. Enn mikilvægara er þó að
kynna ykkar eigin hugmyndir, vonir og vænt-
ingar, bæði á þeim fjölmörgu fundum sem
boðað er til fyrir kosningar og í fjölmiðlum.
Lýðræðið nærist á skoðunum ykkar og gagn-
rýni mun betur en á fullyrðingum stjómmála-
manna og fyrirheitum.
Skáldið frá Fagraskógi, Davíð Stefáns-
son, kemst svo að orði í ljóðinu Blysför:
Þeir sem gefa þjóðum lög,
þurfa mikið veganesti,
verða að skynja dulin drög,
drauma fólksins, hjartaslög,
bænir þess og bresti.
Þeim er skylt að eygja í anda
inn í framtíð sinna landa,
miða þó sfn miklu tök
við manndóm sinn og æðstu rök.
Löggjafar sem lítið skilja,
lúta aldrei fólksins vilja,
koma öllu á vonarvöl,
verða sjálfir þjóðarböl.
Lýðræðið er viðkvæmt en skoðanafrelsi og
tjáningafrelsi er undirstaða þess. Hefur það
stundum vakið undmn mína þegar ráðherrar
hafa hringt til að tjá óánægju sína með viðhorf
mín og skoðanir á ýmsum málum, sem ég
hafði látið í ljósi opinberlega, t.d. við tækifæri
sem þetta. Þjóðfélagsumræðan má ekki tak-
markast við stjórnmálamenn og efnahagsmál,
sem er þó oftast raunin.
Á síðustu vikum hefur mikið verið fjallað um
áhrif þau sem erlendar sjónvarpssendingar
gætu haft á íslenskt mál og íslenska menningu.
Tilefnið eru beinar sýningar sjónvarpsstöðv-
anna á erlendu fréttaefni, nótt sem dag, utan
hefðbundins dagskrártíma. Vafalítið hlaut að
koma sá dagur að erlent sjónvarpsefni kæmi
með slíkum hætti inn á íslensk heimili, og ætla
má að framboðið aukist og verði ekki aðeins
fréttaflutningur heldur jafnframt efni af öðrum
toga. Skiptir þá miklu að vanda efnisval og
jafnframt að reyna að tryggja sem besta
menntun og þjálfun þeirra sem við fjölmiðla
starfa.
Við Háskóla Islands er hafin kennsla í
hagnýtri fjölmiðlun, en markmiðið með slíkri
kennslu er að efla fagmennsku, traust og
vönduð vinnubrögð í heimi fjölmiðla, sem í
vaxandi mæli móta lífsviðhorf okkar, óskir og
þarfir.
Fyrir skömmu samþykkti Háskóli íslands
að leita eftir stuðningi við uppbyggingu á
fræðslu- og menningarsjónvarpi Háskólans.
Hlutverk þessa Háskólasjónvarps er:
i) að annast fjarkennslu, 2) að efla endur-
menntun, 3) að miðla fræðsluefni til almenn-
ings og 4) að fjalla um menningarmál almennt
og styrkja íslenska tungu og menningu sér-
staklega.
Ástæðurnar fyrir því að þessi hugmynd