Búnaðarrit - 01.01.1925, Blaðsíða 94

86
BÚNAÐARRIT
Líka þurfti að gæta þess, að kolagrafarstæði væri gott.
Til þess þurfti að fá grjótlítinn blett. Því næst var tekið
til verka á því svæði, sem skógarbóndi vísaði til. Var
þá eitt hið fyrsta verk að velja viðhögg. Til þess var
valin mikil rót, sem nokkrar hríslur spruttu frá. Var
hún grafin upp og höggvin þannig til, að stofnar hrísl-
anna, sem frá rótinni spruttu, væri hæfilegir fætur við-
höggsins. Stóð það því ýmist á þremur, fjórum eða jafn-
vel fimm fótum. Hæfllegt þótti að viðhögg tæki skógar-
manni vel í miðt læri. Um skógarhögg settu bændur
skógarjarða ýmsar reglur, til dæmis: rif aldrei upp hrís
með rótum (undantekning með viðhöggið), höggvið aldrei
ungviði, höggvið hverja hríslu fast við jörð, stofnrifið
aldrei hrislu. Liðugast gekk verkið, er þrír menn unnu
saman. Tók einn upp, sá skyldi fylgja framanskráðum
reglum. Annar hafði sniðilinn og kvistaði hið upptekna
hrís. Hjelt hann um legg hríslunnar, sem næst stofni,
með vinstri hendi, hjó svo ótt og títt, þar til alt fín-
asta brum var afhöggvið. Því næst kastar hann hinni
kvistuðu hríslu og seilist til hinnar næstu með sniðil-
króknum, og kippir henni að sjer. Gengur þetta svona
koll af kolli. Þiiðji maðurinn tekur viðhöggið og hina
biturlegu kurlöxi, og tekur til að kurla timbrið, svo var
hið kvistaða hrís kallað. Ef þrír unnu saman, var hag-
asti maðurinn sjálfkjörinn að kurla. Þuifti hann margs
að gæta, svo sera þess, að velja vel „úihögg". Svo var
kallaður allur sá viður, sem þótti of góður að kurlast
niður í kol. Úrhöggi var kastað í tvo staði. 1 annan
staðinn var kastað „efnivið". Yar það efni í stuðla,
rimar, ausur, sleifar, hagldir, klyfberaboga, skammorf,
heystingssköft, kýrklafa o. s. frv. í hinu kastinu voru
klofaraftar. Líka þurfti að gæta þess, að kurl væri rjett
höggvin. Allur grannur viður var höggvinn í smá kurl.
Þau voru 5—6 þuml. löng. Ekki máttu þau vera með
klofi (klofakurl). Væri þau, þótti holbrenna við sviðningu
og varð þá meiri aska. Best var og að hafa kurl sem