Dvöl - 01.09.1936, Page 19

Sept.—okt. 1936
D V Ö L .
289
VEÐMÁLIÐ
Eftir Anton Tschechov
[Rússxi^ska skáldið Anton Pavlovitsrh
Tschechov fæddist árið 1860. Hann var
sonur ánauðugs bónda, en náði þö
stúdentsmenntun. Síðar stundaði hann
svo læknisnám í Moskva.
Hann byrjaði brátt að skrifa á náms-
árunum og pá einkum stuttar skáldsög-
ur, er hann varð sxðar heimsfnegur
fyrir. Þær einkenndu sig sérstaklega
sem skýrar og fjölbreyttar „lifandi mynd-
ir“ af rússnesku fólki úr öllum stéttum
á síðustu árum 19. aldarinnar. Sögux
hatis hafa verið pýddar á tlest tungu-
mál og nokkrar af peim einnig á íslenzku.
Birtir Dvöl nú í fjórða sinn sögu eftir
pennan ágæta höíund.
Tschechov dó tæplega hálf-fimmtugur
(1904). Hafði hann pá á síðustu árum
einkurn skrifað leikrit, sem einnig vöktu
mikla athygli. Hann var tvímæla-
laust eitt af stórskáldum Rússa fyrir og
um aldamótin síðustu. En flestir eru
sammála um, að pað hafi einkum verið
pau, er voru vökumenn hins sárpjáða
og kúgaða almennings austur þar á
dögum hinnar illræmdu keisarastjörnai'.
Kitstj].
Það var dimm haustnótt. Gamli
bankastjórinn gekk fram og aft-
ur á skrifstoíunni sinni og rifjaði
upp í huga sér veizluna, sem
hann hafði haldið unt haustið
fyrir 15 árum síðan. Það höfðu
verið margir gáfumenn í þeirri
veizlu og samtalið mjög skemmti-
legt. Þeir töluðu me.ðal annars
um dauðarefsingu. Gestirnir, og
])ar á meðal nokkrir vísinda-
menn og blaðamenn, voru flestir
andvígir dauðarefsingu. Þeir á-
litu hana úrelta sem refsiaðferð,
ósamboðna kristnu ríki og sið-
spillandi. Sumir þeirra vildu láta
æfilanga fangelsisvist koma í
.staðinn.
„Ég get ekki fallizt á ykkar
skoðun,“ sagði gestgjafinn. „Sjálf-
ur hefi ég hvorki reynt dauða-
refsingu né æfilanga fangelsisvist,
en ef dæma má án persónulegr-
ar reynslu, er dauðarefsing að
mínu áliti siðferöislega réttari og
mannúðlegri en fangelsun. Af-
taka veitir bráðan dauða, æfilöng
fangelsun seigdrepur. Hvor er
mannúðlegri böðull, sá, sem drep-
ur þig á fáeinum sekúndum eða
sá, sem óaflátanlega murkar úr
pér lífið árum saman?“
„Báðar eru jafn-siðferðislega
ranglátar," sagði einn geslanna,
„af því að tilgangur þeirra beggja
er sá sami, að tortíma lífi. Ríkið
er ekki Guð. Það hefir ekki leyfi
til að taka pað, sem það ekki
getur gefið aftur, ef það æskti
þess síðar.“
Meðal gestanna var lögfræð-