Dvöl - 01.09.1936, Síða 30

300
1) V Ö L
Sept.—okt. 1936
þe'ssari styrjóld, enn sem kom-
íó er.
Sigrar uppreistarmanna eru
eðlilegir, þegar litið er á. að þeir
standa einhuga saman, auðvaldið
og kirkjan vilja sigra og njóta
sigurlaunanna. I þeim her er horft
á markið, en ekki aukaatriði.
Auðvald Spánar vill drottna yfir
fátæku stéttunum í landinu, eins
og áður, þó að til að ná því tak-
marki, verði að leggja landið í
rústir og hneppa helming þjóðar-
innar í raunverulegan þrældóm.
Á hinn bóginn er auðséð, hve
mikil áhrif sundrungin hefir á
fylgismenn lýðveldisins. Eitt auð-
ugasta héraðið, sem að nafni til
styrkir stjórnina, er Katalonia.
En þetta mannmarga og ríka hér-
að er allt í upplausn. Um tíma í
sumar voru stjórnarvaldaauglýs-
ingar ekki í gildi, neipa 8—10
félagsstjórnir hefðu undirskrifað
þær fyrir félög sín. Áleiðinnifrá
Barcelona til landamæra Frakk-
lands. sem er hæg þriggja stunda
ferð i bifreið, er nú vegabréfa-
skoðun á 10—12 stöðum. Hvert
þorp og smáborg er ríki út af
fyrir sig, með sitt lögreglulið og
sinn þjóðvöfð. Ríkisstjórnin hefir
nálega engan aga yfir þessum
sundurþykku samherjum. Þegár
barizt var um Saragossa í sum-
ar sem leið, lagði fjöldi ungra
manna af stað frá Barcelona, sem
sjálfboðar. Þeir tóku strætisvagna
og flutningabíla og fylltu þá með
lítt æfðu og hálfvopnuðu fólki,
sem lagði af stað í stríðið jafn-
fyrirhyggjulítið og börn, sem fara
í berjamó. Leiðin var 300 km.,
en stundum var benzínið þrotið
eftir stutta stund, og þá látið
staðar numið. Þannig er spanska
borgarastríðið fullt af gífurlegum
mótsetningum. Þar berast á bana-
spjót trú og vantrú, kirkja og
heiðindómur, auðmenn og fátækl-
ingar, hugsjónir og fjárhyggja,
nútíma-hernaðartækni og miðalda-
vankunnátta í styrjaldarmálefn-
um. Báðir aðilar berjast upp á
lif og dauða, alltaf með heiftarlegri
grimmd. Öll verðmæti eru sett í
deigluna. Að aflokinni styrjöld-
inni verður landið í rústum, þjóð-
in fátæk að auði, en rík af hrylli-
legum endurminningum. Og öll
þessi feikna-ógæfa stafar af því,
að Spánverja vantar þau dýrind-
is-gæði, sem Norðurlandaþjóðirm
ar og Engíendingar eiga í svo
ríkum mæli: Mikla og góða al-
menna menntun, og langa æfingu
borgaranna að vera frjálsir og
kunna að meta frelsi.
Pað er márgt, sem við myndum
kasta burt, ef við værum ekki hrædd
um, að aðrir hirtu það.
Oscar Wilde.
Karlmenn ganga í hjónaband vegná
þreytu, en konur af forvitni; bæði
verða fyrir vonbrigðum.
Oscar Wilde.