Dvöl - 01.07.1939, Síða 79

DVÖL
237
Bókin er prýdd mörgum teikningum
innan um lesmálið, gerðum af Valgerði
Briem kennara. — Ærin er kölluð Flekka,
en dóttir hennar Brúða, Sumarið hjá þeim
mœðgum er viðburðaríkt, og koma fyrir
þær ýmiskonar hættur. Hundar ráðast að
þeim, þegar þær eru að fara til fjalls að
vorinu, og rífa ána svo i júgrið, að hún
verður einspena það sem eftir er sumars-
ins, refur læðist að lambinu, en það slepp-
ur frá honum á síðustu stundu, þær
mæðgurnar lenda í svelti í björgum o.s.frv.
En allt gengur „eins og í sögu“ og þær
sleppa í gegnum alla erfiðleika. En saga
mæðgnanna verður svo viðburðarík, að
flestir munu hafa gaman af að lesa hana.
Innan um viðburðina er alltaf fléttað
miklu af fróðleik, en samt taka menn
tæpast eftir því, að þetta er kennslubók um
leið og það er skáldsaga. Þó er ekki laust
við að kennarinn og fræðimaðurinn beri
stundum skáldið ofurliða, t. d. þegar er
verið að segja frá starfi ánamaðksins o.fl.
í náttúrunni. En lesandinn fær við lest-
urinn svo mikla innsýn í ríki náttúrunnar,
að líklegt er, að hjá mörgum þeirra vakni
og vaxi löngunin að sjá þar fleira.
Það er talsverður vandi — en þó mjög
nauðsynlegt — að benda unglingum á,
hvað þeir eigi helzt að lesa. Og það ætti
að vera skylda hvers kennara að gera slíkt.
Það er óhætt að benda ekki aðeins ung-
lingum á að lesa þessa bók, heldur einnig
fullorðnum. Mun flestum hollt að dvelja,
þótt ekki sé nema í huganum, upp til
fjalla dálítinn tíma um hásumarið. —
„Fossaniður, fuglakliður fagurt ómar heið-
um á, og þar drottnar yndi og friður, upp
við fjallavötnin blá,“ en samt er þar
„friðarspaka féð á beit, fegurst yndi sjón-
ar.“
Bókin Sumardagar eykur skilning á lífi
sauðfjárins á heiðum uppi og hinnar
margbreytilegu og dásamlegu náttúru
landsins, um leið og hún er heilnæmur
skemmtilestur. Vonandi heldur höfund-
urinn áfram að færa líf og baráttu dýr-
anna umhverfis oss í fagran og aðlaðandi
skáldsagnabúning og nemur þannig áfram
ný lönd í islenzkum bókmenntum.
V. G.
Jóhann J. E. Kúld: íshafs-
œfintfjri. Útgefandi Bókaút-
gáfan Edda, Akureyri. 1939.
Höfundur þessarar bókar er kominn
af breiðfirzkum sjógörpum, er fæddur og
uppalinn að Ökrum á Mýrum, þar sem
hinn fagri og víði fjallahringur umlykur
í talsverðri fjarlægð á þrjá vegu, en
endalaust blátt hafið blasir við í suð-
vesturátt. Það eru ekki undur, þótt Jó-
hann bæri ungur útþrá i brjósti. Það
gera líka flestir íslenzkir æskumenn, þótt
misjafnlega gangi að svala henni. Þar
sem umhverfið á vitanlega sinn sterka þátt
í að skapa mennina, þá væri ekki nema
eðlilegt að þar sem fagurt er og vítt til
veggja, yrði bæði víðsýni og útþrá mikils
ráðandi i hugum æskumanna. Hafið lokk-
ar ekki sízt unglinginn til langferða og
æfintýra. Og það er einmitt hafið, sem
unnið hefir sigur í huga höfundar þess-
arar bókar. Hún segir einkum frá æfin-
týrum norður í íshafinu. En það mun
fátt vera, sem íslenzk alþýða hefir meira
gaman af að heyra, en góðar frásagnir af
æfintýrum á lítið þekktum stöðum. Sjald-
gæft mun það vera, að íslendingar hafi
verið við sel- og bjarndýraveiðar norður í
íshafi. Það er því nýjung að fá bók þessa,
sem er ferðasaga norsks selfangara, er
höfundurinn vann á alllengi. Bókin er
lýsing á svaðilförum þeirra félaga allt
norður á 82.° nbr. og vestur á austurströnd
Grænlands — stundum í ofviðrum og
stórsjóum innan um hafísinn. Hún er
skemmtileg og fróðleg frásögn íslenzks
alþýðumanns, þótt hún sé ekki lýtalaus
né stórt bókmenntalegt afrek. Bókin er
samt gott dæmi um það, hve alþýðumenn,
sem ekki fást venjulega við skriftir, geta
verið ritleiknir.
Fyrir okkur gömlu sjómennina er gaman
að rifja upp viðureignina við Ránardæt-
urnar. Fyrir veiðimennina er gaman að