Dvöl - 01.07.1940, Blaðsíða 52

210
DVÖL
og jafnframt alþjóðlega samvinnu.
Þetta er ekki hægt fyrr en fólk læt-
ur sér skiljast, að sýklar eru alveg
eins raunverulegir og útlendingar,
en miklu hættulegri. Aðeins almenn
menntun á vísindalegum grundvelli
getur leitt til heilbrigðs skilnings á
sjúkdómum. En lækninganám, án
vísindalegrar undirstöðu, gerir fólk
frekað taugabilað heldur en að vís-
indamönnum.
Barátta gegn sjúkdómum og fyrir
sjúkdómsvörnum ætti að geta haft
eins mikið siðferðilegt gildi og
styrjaldir. Sumir líta líka þannig á.
Nýlega var starfsbróðir minn að
þýða úr frönsku ritgerð um lyfja-
fræði og hnaut um setninguna „tué
par l’ennemy" (drepinn af óvin-
inum), um framliðinn lyfjafræðing.
Þetta skildi hann svo, að maðurinn
hefði dáið af næmum sjúkdómi.
Ég kom fyrir hann vitinu. Óvinur-
inn, sem þarna var átt við, voru
Þjóðverjar; en skilningur hans er
gott dæmi um það, hvernig læknis-
fróðir menn hugsa nú á dögum. „Því
að baráttan, sem vér eigum 1, er
ekki við blóð og hold, heldur við
tignirnar og völdin, við heims-
drottna þessa myrkurs." Páll post-
uli áleit.að heiminum væri að miklu
leyti stjórnað af illum öndum. Nú
vitum við betur og við krefjumst
þess, að hin vísindalegu sjónarmið
verði almennt upp tekin, því að
annars beinist orka okkar langt um
of að erjum við náungann til skaða
fyrir annan hvorn, ef ekki báða,
deiluaðila. Það er aðeins á tímum
þrenginganna, að almenningur
rennir snöggvast huganum til
hinna eiginlegu óvina sinna,
„heimsdrottna þessa myrkurs“, allt
frá sóttkveikju til stormsveipa. Og
þessir óvinir verða ekki sigraðir
fyrri en mannkynið hefir tileinkað
sér sjónarmið vísindanna.
Slík tileinkunn hlýtur að ganga
seint. En hún mun ganga óþarflega
seint, nema þeir, er vilja fá henni
framgengt, geri sér ljóst hvers
eðlis andstaðan er. Eitt nauðsynlegt
undirstöðuatriði er hæfileg líf-
fræðikennsla í skólunum. Slík
kennsla verður því aðeins hagnýt,
að hún leiði líffræðina inn í hið
daglega líf. í sveitunum mætti
þetta verða með því að fræðast um
nytjajurtir og húsdýr. í borgunum
er maðurinn sjálfur eina lifandi
veran, sem borgarbarnið kannast
við, svo að þar yrði kennslan að
beinast að líkamsfræði og líffæra-
fræði hans. En sérhver tilraun til
þess að kenna slíkt, brýtur harka-
lega í bág við stranglega forboðna
hluti. — Sumir þeirra hindra jafn-
vel kennslu þeirra, sem nema lækn-
isfræði.
Hið fyrsta og helzta forboð gildir
mannlega líkami. Hver og einn upp-
lýstur maður ætti að vita, hvernig
hann lítur út innvortis. Eftirlíking-
ar eða dauðar kanínur gera ekki
hlutina nægilega minnisstæða. Ég
hafði verið við marga líkskurði
áður en mér varð það ljóst, að jafn-
vel nauðaljótur maður að ytra út-
liti getur haft ljómandi falleg inn-