Dvöl - 01.07.1940, Blaðsíða 70

228
DVÖL
urnar nefna nokkur slík dæmi.
Bjarnar saga Hítdælakappa segir
frá, þá er Björn kom úr utanför
sinni, að faðir hans gaf honum
hest, er Hvítingur hét; „var hann
alhvítur að lit, og með fola tvo
hvíta, það voru góðir gripir“. Síð-
ar segir í sögunni, að þeir voru
undan Hvíting, sem fyrr er nefnd-
ur. Fylgdu öðrum rauðar hryssur,
en hinum brúnar. Var þá ekki með
ólíkindum að skjótt hross urðu til
í landinu, ef svo var víða. — Lax-
dæla segir frá ágætum stóðhross-
um, er átti Bolli Þorleifsson. Var
hesturinn mikill og vænn, og hafði
aldrei brugðizt að vígi. Hann var
hvítur að lit, en rauð eyrun og
toppurinn. Honum fylgdu 4 hryss-
ur með sama lit. Minnir liturinn á
Kinnskæ, var og skammt á milli.
— Vopnfirðingasaga segir, að
Brodd-Helgi átti 5 stóðhross, og
voru þau öll fífilbleik. Finnboga
saga ramma segir, að Þorgeir
Lj ósvetningagoði gaf Finnboga
„stóðhross fimm saman, fífilbleik
að lit“. — Þorskfirðingasaga segir,
að Eyjólfur í Múla átti stóðhross.
Var hesturinn litföröttur, en
hryssurnar ljósar. — Njála getur
um rauðan víghest, er átti Stark-
aður undan Þríhyrningi, og brún-
an víghest, er átti Gunnar á Hlíð-
arenda. Þá segir og sagan, að
Skarphéðinn Njálsson gaf Hösk-
uldi Hvítanesgoða stóðhest brún-
an, fjögurra vetra, og með hryss-
ur tvær. Tekur sagan fram, að
hesturinn væri bæði mikill og sjá-
legur „og hafði ekki verið fram
leiddur“. Bendir þetta til, að
hestaöt hafi verið mjög tíð, fyrst
það er tekið fram, að fjögurra
vetra hestur var óreyndur í vígi.
Fleiri dæmi mætti nefna þess,
að fornmenn vönduðu mjög til
stóðhrossa sinna. Bera og allar
upplýsingar vott um, að þeir
möttu fegurðina mikils. Þarf því
ekki að efa, að jafnvægi í byggingu
og þroski hafi glatt augu þeirra,
og því hafi þeir keppt að því, jafn-
framt fögrum lit. Hér hafa og ver-
ið nefnd dæmi þess, að stóðhest-
urinn hafði annan lit en hryss-
urnar, sem fylgdu honum, og virð-
ist það stafa af hneigð eigandans,
til að hafa samstæðuna fágæta,
en afleiðing þess er glundroði sá
í hestalit íslendinga, sem enn
helzt við.
Árangurinn af hrossakynbótun-
um virðist hafa verið góður, strax
á söguöldinni. Skulu nefnd hér
nokkur dæmi. — Þorsteins þáttur
stangarhöggs segir svo frá búskap
þeirra feðga í Sunnudal: „ÞóraT-
inn var heldur félítill maður, en
allmargt átti hann vopna. Þeir
áttu og stóðhross feðgar, og var
þeim það helzt til fjár, er þeir
seldu undan hestana, því að engir
brugðust að reið né dugi.“ Þá eru
nefndir ágætir reiðhestar, svo sem
Kinnskær Gull-Þórs og Bandvettir
Gísla Súrssonar. Njála nefnir tvo
hesta bleikálótta, er átti Otkell
Skarfsson í Kirkjubæ. „ÞeiT voru
beztir hestar að reið í héraðinu,