Dvöl - 01.07.1940, Blaðsíða 67

DVÖL
225
Mjög er hulið, hvemig hróssa-
rækt Norðmanna var farið fram
um 900. Þó er ljóst, að ágætir hest-
ar þóttu metfé og voru uppáhalds-
gripir hinir mestu, svo langt aftur
í tímann, sem vitað verður. Því til
stuðnings má fyrst nefna hesta
guðanna. Þeir voru gæddir þeim
beztu kostum, sem ímyndunaraflið
gat fundið. Þá er glæsileg lýsing
á Grana Sigurðar Fáfnisbana. Má
af henni nokkuð marka, hvaða
hugmyndir Norðmenn gerðu sér þá
um beztu hestana suður í álfunni.
Hefir hún stutt að flutningi hesta
norður eftir. Þótt hugmyndir
manna um þessa hesta, sem þeir
höfðu ekki séð, væru hillingar ein-
ar, voru þær þó leiðarljós hrossa-
ræktarinnar.
Burtreiðar er æfagömul íþrótt,
en til þeirra var ekki hægt að
nota nema úrvals-hesta. Sama er
að segja um hestaötin. Þau voru
margra alda gömul íþrótt á þeim
tíma, sem ísland byggðist. Þessu
til sönnunar má benda á ritgerð
eftir Sigv. Petersen: „Hestaat í
Skandínavíu", er birtist í „Stam-
bog over Gudbrandsdalsrasen,
Kristiania 1902“. Þar segir frá
rúnasteini, sem var í gólfinu í
Eggeby-kirkju á Upplöndum. Ofan
á hann var höggvinn bátur með
13 mönnum. Þegar myndin var
næstum máð af, lét barón Hans
von Essen taka steininn upp. Kom
bá í íjós, að á neðri hlið hans var
höggvin mynd af hestaati. Mynd-
in mun vera frá 100—-300 e. Kr.
Tii hestavíganna var ekki hægt að
nota nema valda hesta að harð-
fengi og fimleik, þóttu og slíkir
hestar gersemar miklar. Fer ekki
hjá því, að þetta úrval hafi vald-
ið miklum kynbótum. Einnig hafa
kröfur fólksins til hestanna yfir-
leitt beinst í þessa átt, og þannig
haft áhrif á hina almennu hrossa-
rækt.
Helztu upplýsingar, sem eru til
um stærð hestanna í Noregi á
söguöldinni, eru hrossabeinin, sem
fundust í Gokstaðar- og Osebergs-
skipunum. Rannsóknir á þeim
hafa sýnt, að stærð þessara hesta
hefir verið svipuð og íslenzku
hestanna nú. Þó hafa nokkrir
hestar, er báru beinin í Osebergs-
skipinu, verið til muna stærri, og
því líklegt, að þeir hafi verið
fluttir til Noregs sem gersemar
sunnan úr löndum, þar sem hestar
voru þá stærri.
Eftir því sem næst verður kom-
izt um útlit norska hestsins, er
útflutningarnir hófust til íslands,
þá hefir hann verið 100—140 cm.
á hæð, og stærðin reikað að mestu
eftir lífsskilyrðunum, sem hann
bjó við. Aðaleinkenni hans voru
sparneytni í fóðri, þol og harka í
áreynslu. Af þessum stofni fluttu
landnámsmenn íslands hesta
hingað og lögðu með því grund-
völlinn að því hrossakyni, sem enn
er hér við líði. Auk þessa er mjög
líklegt, að hestar hafi flutzt hing-
að frá Hjaltlandi og Orkneyjum
með landnemunum, sem komu