Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Blaðsíða 98

námskrárhugtaki› er fla› sem Elliot Eisner (1994) kallar núll-námskrá. Me› flví á hann
bæ›i vi› fla› sem ákve›i› er a› kenna ekki flegar fyrirhuga›a námskráin er samin og eins
fla› sem ver›ur útundan í virku námskránni – og flví sem nemendur tileinka sér – flegar
skólar og kennarar velja einn flátt úr fyrirhugu›u námskránni en líta fram hjá ö›rum.
Ýmsar erlendar rannsóknir benda til a› samræmd stö›lu› próf sé eitt af flví sem hefur
áhrif á fla› hvernig virka námskráin víkur frá hinni fyrirhugu›u og hva› lendir í glatkistu
núll-námskrárinnar. Þannig dregur Abrams (2004) saman ni›urstö›ur allmargra nýlegra
bandarískra rannsókna sem benda til a› flrýstingur á kennara vegna sta›la›ra sam-
ræmdra prófa hafi mikil áhrif í flá átt a› auka vægi námsflátta sem kennarar telja a›
prófa› ver›i úr á kostna› fleirra sem ekki er prófa› úr. Shepard (2000) greinir frá
ni›urstö›um eigin rannsóknar flar sem í ljós kom sterk tilhneiging kennara til a› gera
kennslu undir prófin a› föstum li› í kennslunni og nota verkefni sem samsvöru›u formi
prófanna flar sem unni› var me› einangra›a námsflætti út frá námsbókum fremur en
markmi›um. Einnig kom í ljós a› kennarar töldu sig ná bestum árangri á prófunum me›
flví a› fljálfa nemendur markvisst í a› taka sams konar próf og fara í gegnum námsefni
og æfingar sem mi›u›u sérstaklega a› undirbúningi fyrir prófin, gjarnan á kostna› fjöl-
breyttra vinnubrag›a og vi›fangsefna sem mi›u›u a› flví a› fljálfa gagnrýna hugsun.
Bæ›i Abrams (2004) og Shepard (1991) greina frá rannsóknum sem gefa til kynna a›
sú flekking sem nemendum er kennd me› flessum hætti sé yfirbor›skennd, yfirfærist illa
og a› í skólum og fræ›sluumdæmum flar sem árangur nemenda á stö›lu›um sam-
ræmdum prófum hefur batna› miki› á stuttum tíma hafi komi› í ljós a› nemendur stó›u
ekki alltaf undir fleim árangri flegar lög› voru fyrir flá ö›ru vísi upp bygg› próf sem fló
áttu a› mæla fla› sama. Af flessu dregur Shepard (2000) flá ályktun a› hægt sé a› bæta
„árangur“ nemenda á stö›lu›um samræmdum prófum án fless a› bætt nám e›a dýpri
skilningur liggi a› baki.
RANNSÓKNIN
Markmi› rannsóknarinnar var a› veita innsýn í náttúrufræ›ikennslu á unglingastigi me›
flví a› kynnast sjónarmi›um náttúrufræ›ikennara í fjórum grunnskólum í kjölfar fless a›
samræmt próf hefur veri› teki› upp í greininni. Enn fremur a› kanna hver væri hlutur
náttúrufræ›innar í frambo›i valgreina í skólunum fjórum og hvort finna mætti dæmi um
a› frambo› valgreina á unglingastigi tæki a› einhverju leyti mi› af undirbúningi
nemenda fyrir prófi›. Í samræmi vi› flessi markmi› var leita› svara vi› tveimur
spurningum: Í fyrsta lagi hvort tilkoma samræmda prófsins hafi haft áhrif á náttúrufræ›i-
kennslu á unglingastigi í skólunum fjórum og í ö›ru lagi hvort samræmdu prófin í heild
stýri a› einhverju marki frambo›i valgreina í flessum sömu skólum.
Skólarnir voru flrír me›alstórir fléttbýlisskólar og einn fámennur skóli. Vi›mælendur
voru náttúrufræ›ikennarar á unglingastigi í fléttbýlisskólunum, deildarstjóri á unglinga-
stigi í einum fleirra og loks skólastjóri fámenna skólans en hann hefur langa reynslu af
náttúrufræ›ikennslu. Vi›tölin voru tekin í aprílmánu›i 2004. Þátttakendum eru gefin
gervinöfn í greininni. Úrtaki› var í senn hentugleika- og ásetningsúrtak (sjá Cohen,
Manion og Morrison, 2000). Hentugleikinn fólst í a› velja vi›mælendur sem au›velt var
„ O G M A Ð U R F E R Í Þ A Ð A Ð S P I L A M E Ð … “
98
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 98