Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Page 124

Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Page 124
vísindum og tækni flessa heims. Svonefnt vísinda- og tæknilæsi hefur grundvallar- flý›ingu fyrir einkalíf okkar, fjárhagslega stö›u, samfélagslega stö›u og menntunarlega. Fyrir 35 árum benti Alvin Toffler á fla› í bók sinni, Future Shock, a› nútímama›urinn yr›i svo ofurseldur hinni öru flróun vísinda og tækni a› á endanum hlyti hann a› tapa áttum, héldi hann ekki vöku sinni. Þrátt fyrir flokkalega leikni ömmu ungu stúlkunnar og jafn- aldra hennar í lykkjuskrift Marinós er flessi samfélagshópur dæmdur til a› lenda meira e›a minna utan gar›s á endanum sökum vísindalegs og tæknilegs ólæsis. Ólæsir flegnar hinnar nýju aldar ver›a ekki fleir sem geta ekki lesi› og skrifa› texta, heldur fleir sem leggja sig ekki fram um a› nema, afnema og endurnema (learn, unlearn and relearn), sag›i Toffler. Me› ö›rum or›um flá tekur hinn vísinda- og tæknivæddi veruleiki okkar svo örum breytingum a› vi› ver›um a› hafa okkur öll vi› a› læra nýja hluti, venja okkur af fleim sem úreldast og fyrnast og endurmennta okkur í flví sem hefur breyst. Hér ver›ur ekki dæmt um fla› hvort tími sé kominn til a› afnema (unlearn) lykkjuskrift flá sem kennd var í barnaskólum á sí›ustu öld. Ekki heldur hvort kominn sé tími til a› afnema, endurnema (relearn) e›a endursko›a flá sundurlausu flekkingarmola í málfræ›i og stær›fræ›i sem vi› höfum fram a› flessu trúa› a› öll ungmenni flurfi á a› halda til a› geta útskrifast úr grunnskóla. En svo miki› er víst a› hugmyndir OECD um almennt læsi, vísindalegt læsi og stær›fræ›ilegt læsi vir›ast fela anna› og meira í sér en fla› a› geta fluli› sundurlausa mola flekkingar e›a gert fleim sérstök skil. Þa› a› geta lesi› jöfnu me› breytunum x og y og teikna› samsvarandi beina línu, fleygboga e›a einhverja a›ra mynd á rú›ustrika›an pappír er án efa flý›ingarmikil kunnátta í ákve›nu samhengi. En samkvæmt hugmyndum PISA um stær›fræ›ilegt læsi er hún lítils vir›i fyrir flestar 15 ára manneskjur, flví fleim reynist jafnan erfitt a› setja flessa kunnáttu í samhengi vi› veruleikann. Hér kann einhver a› spyrja: En eru ekki margir slíkir molar flekkingar og kunnáttu flannig a› fleir nýtast okkur sí›ar á ævinni og flá tekst okkur a› setja flá í samhengi vi› veruleikann? Ef til vill. En á móti má spyrja: Er teikning fleygboga á rú›ustrika›an pappír mikilvægari flekkingarmoli fyrir nútímamanneskju en ýmislegt fla› sem skólar sleppa me›vita› e›a óme›vita› úr námskrám sínum? Til dæmis má nefna fljálfun í a› lesa, túlka og fjalla gagnrýni› um flær stær›fræ›ilegu, tæknilegu og vísinda- legu upplýsingar sem fjölmi›lar bera á bor› fyrir okkur dag hvern. Ekki er loku fyrir fla› skoti› a› fókus PISA-verkefnisins veki upp spurningar um áherslur í sjálfri kennaramenntuninni. Þar ætti ef til vill frekar a› fjalla á gagnrýninn og skapandi hátt um hinar fjölmörgu víddir og birtingarform hlutfallshugtaksins í veruleika daglegs lífs og starfs, svo dæmi sé teki›, en grundvallarhugtök fræ›igreinarinnar stær›fræ›i, svo sem grúpur og a›ger›ir í mengi án samhengis vi› anna›, flótt flar sé án efa um mikilvæga mola flekkingar og kunnáttu a› ræ›a í flví samhengi sem fleir tilheyra. Hér ver›ur ekki meira fjalla› um stær›fræ›ilegt læsi, en lesendur hvattir til a› kynna sér fla› nánar á vef OECD, sér í lagi ni›urstö›urnar frá 2003. Um flátt vísinda og tækni í almennu námi Um sí›ustu aldamót skrifa›i einn fremsti núlifandi sérfræ›ingur um náttúruvísindanám barna,Wynne Harlen, a› vart fyndist fla› ríki í veröldinni sem ekki hef›i breytt námskrám sínum á flann veg a› veita náttúruvísindum flar veglegan sess, ekki síst í námi yngri V I Ð H O R F 124 uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 124
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.