Búnaðarrit - 01.01.1943, Side 115

BÚNAÐARRIT
113
allega sökum breyltra búnaðarhátla, slíkt gat eigi
orðið þá á svo stuttum tíma. Menn lögðu mikið á sig
til túnasléttu allan seinni hluta 19. aldar og jafnvel
nýræktar; en þetta sóttist seint því að það var mikið
handavinna. Tækni þessarar aldar vantaði mcð öllu.
Eigi var heldur þá um neinn fjárstyrk að ræða til
nokkurra búnaðarbóta. Þrátt fyrir allmikinn áhuga og
orfiði í þessum efnum, svaraði frainsóknin eigi til
íólksl'jölgunarinnar í lándinu. Það varð þröngt um
fólkið og- fénaðinn. Marga efnilega menn fór að vanta
verkefni og nóg olbogarúm. Þetta var ein af aðal-
orsökunum til Ameríkuferðanna og til þessa öra út-
flutnings sem jafnvel leit út fyrir að ætlaði að gera
landauðn í sumuin sveitum hér á stuttum tima. En
liver var orsökin, að þessi slríði straumur stöðvaðist
að mestu, og því nær allt í einu, um aldamótin síð-
ustu? Til þess lágu aðallega tvær orsakir, önnur sú,
að fæstir munu hafa átt þeim kjöruni að fagna, sem
þeir bjuggust við er vestur kom. Margir þurftu að
heyja þar enn harðari baráttu en hér heima lil að
lifa, t. d. landnemar i Nýja-íslandi. En hin ástæðan
var þó veigameiri, að nýir tímar voru að rísa upp hér
lieiina fyrir aldamótin, nýjar vonir og ný trú á land-
inu og þjóðinni.
III.
Það verður ekki í fám orðum skýrt frá hinni stór-
feldu framsókn á öllum sviðuin, við sjó og í sveitum,
og sýnt hvar vér stöndum nú eftir þann áfanga. En
til þess að átta sig á þessu, er nauðsynlegt að vita á
hvaða menningarstigi vér stóðum þá eða um 1889.
Nú er engin þjóðlifslýsing til frá þeim líma, en drög
lil hennar eru tii hér og þar. Er mér þar helzt minnis-
stæð „Saga Réýkjavíkur“ eftir Ivlemens. Jónsson ráð-
hcrra. — Telc ég l’yrst upp lítið eilL úr þeirri bók:
Lifnaðárhættir í Reykjavík, frá 187-1 til 1890.
8