Búnaðarrit - 01.01.1943, Page 120

118
B Ú NAí) A R R I T
V.
Það hefði mi, cf lil vill, niátt búast við, að fólkið
hefði stöðvast í sveitunum eftir flutningana til Aine-
ríku, en reynslan varð önnur. Það voru nú kaupstað-
irnir og sjávarsíðan er tók við fólksstraumnum. Það
liafði ekki verið fýsilegt að seljast þar að. Þessi þorj)
liöfðu enn ekkerl aðdráttarafl. Þar var fátækt og
vesæidómur, innan um örfáa burgeisa, aðallega kaup-
menn eða verzlunarstjóra sem voru oft eina forsjón
hinna fátæku,
En þá er komið að öðrum þættinum í okkar at-
\ innumálum, ]). e. sjósókn og siglingum. Varð nú
framsóknin á þeim sviðum stórfelldari en svo að því
verði lýst í stuttu máli. Það er fyrst vclbáta-útveg-
urinn, sem liófst litu fyrir aldamótin, ]). e. mótorinn,
hreyfillinn, sem kom i slað áranna, sem hóf tímamót
í starfi og lífi sjómanna. Skipti þá mjög um vinnu-
brögð á sjónum. Bátarnir stækkuðu er vélarnar komu,
sótt var á dýpri miðin, er ókleift var á róðrarbátum.
Að vísu höfðu þilskipin sótt á fjarlæg mið, en fremur
fáir, sem þann útveg stunduðu, og þau þolcuðu brátt
fyrir togurunum. Fiskaflinn óx feykilega með þeim,
og þorskurinn varð brátt aðalútflutningsvaran. Kaup
var þá farið að borga sjómönnum en ekki hlut. Varð
það brátt langt um hærra en áður þeklctist, og laun
yfirmanna á togurum margföld. Hlulir á mótorbát-
um urðu líka mjög góðir um mörg ár. I’iskverð var
hátt, og afli oft góður um langt skeið. I stuttu máli,
hér var um uppgrip að ræða fyrir mikinn hluta þjóð-
arinnar, sem átti sér varla hliðstætt dæmi hjá ná-
grannaþjóðum. Hlutur bændanna hlaut að hallast hér.
Landbúnaðurinn gal ekki gefið neitt líkt af sér og
sjórinn, þegar vel gekk þar. Þelta var nú áframhald
sögunnar frá 15. öld, er sjósókn magnaðist hér, og
l'iskur varð verzlunarvara hjá nálægum löndum. En
búskapurin'n blómgaðist nú samt eins og áður er