Búnaðarrit - 01.01.1953, Page 44
42
BÚNAÐARRIT
'éP' m*i
i, i
H-$é*
T*£T-
%tý* -
sl'ft
"Ji
**>/-$
/
Stofn H VII af
hvítum hnýðum.
Stofn H 6 frá
rauðum hnýðuin.
Stofn H 6 frá
grœnum hnýðum.
4. mynd. Teikningar af baktcríum, lituðum með Löfflers metylen-
bláma, séðar undir smásjá.
Hnýðisrauðinn inyndast í hnýðunum tveim dögum
eftir að þau eru sýnileg. Áður en rauði liturinn
myndast, eru bakteríurnar venjulega striklagaðar, en
þegar liturinn hefur myndazt, breytast þær og fá
óreglulega lögun, að minnsta kosti í ertuhnýðum. t
óvirkum hnýðum, sem alltaf eru hvít, myndast eklci
óreglulega lagaðar balcteríur (4. mynd). Það virðist
svo sem hnýðisrauðinn hafi áhrif á vaxtarlag bakterí-
anna, að minnsta kosti hjá ertujurtinni og sé það
forsenda fyrir köfnunarefnisvinnslunni.
Ef smitaðar jurtir eru settar í algert myrkur
nokkra sólarhringa, stöðvast köfnunarefnisvinnslan
og hnýðisrauðinn breytist í grænan lit. Sé jurtin
aftur flutt í birtu, vex hún ekki, ef köfnunarefni
vantar í beð hennar, nema ný hnýði myndist. Hnýð-
israuði getur orðið grænt litarefni, en það getur ekki
orðið rauði aftur, því að hér er ekki um gagnvirka
efnabreytingu að ræða. Svipuð ummyndun rauðra
linýða, er verða græn, fer einnig fram í venjulegu
ljósi, þegar vöxtur jurtarinnar og köfnunarefnis-
vinnslan stöðvast. Þessar athuganir styrkja þá skoð-
un, að hnýðisrauðinn sé ómissandi, ef köfnunarefnis-
vinnsla á að fara fram í hnýðunum.
Ummyndun hins rauða litar í grænan fer alltaf
fram í dauðhrcinsuðu ræktunarkerfi. Þetta skeður
einnig í kertilraunum þar sem kvarzsandur er not-
aður. í gróðurmold, þar sem mikil mergð ýmiss