Morgunn - 01.04.1920, Blaðsíða 11

MOKGUNN
5
II.
Óbeinlinis hafa sálarrannsóknirnar fært okkur nokkur
rök að því, hvers við megum vænta um cðli okkar og
ástand eftir dauðann. Þær hafa sýnt fram á það, að
með mannssálinni búa ýmsir hæfileikar, sem lítt eða ekki
koma hér i ijós, nema hjá einstöku mönnum — hæfileikar,
sem virðist gersamlega ofaukið í jarðneskri tilveru okkar,
en eru þó hinir dásamlegustu í eðli og myndu nægja, út
af fyrir sig, til þess, að færa sterkar líkur að því, að
sálin sé ekki svo tengd likamanum, að hún þurfi að liða
undir lok, þótt hann deyi. Og hvað er þá eðlilegra, en
að okkur sé ætlað að nota þessa hæfileika. i fyllra mæli
á næsta tilverustigi, þótt þeir birtist þar e. t. v. með
nokkuð öðrum hætti, en hér?
Hæfileikar þessir, sem virðast ekki þurfa okkar venju-
legu skilningarvita við, eru t. d. hugsanaflutningur (að
öllum likindum, því að ýmislegt mælir sterklega á móti
því, að þar sé um ljósvakasveiflur einar að ræða) eða
beint samband sálnanna, fjarskynjun, »psychometria« (sá
eiginleiki sumra manna, að geta í dáleiðslu, eða jafnvel
vakandi, skynjað myndir úr fortíð dauðra hluta), miklu
nánara samband við náttúruna eða umheiminn, en venju-
lega gerist, o. fl. Koma þeir einkum fram i dáleiðslu,
svefngönguástandi (somnambulismus) — og, einsogvænta
mátti, lijá öndum þeim, sem birtast fyrir tilstilli miðla.
Snildarlega hefir þessi hlið málsins verið tekin til
meðferðar af þýzka spekingnum dr. Karl du Prel, t. d. í
hinu ágæta riti »Philosophie der Mystik* (heimspeki dul-
viBinnar), og á stuttan og alþýðlegan hátt í »Menneskets
gaade* (norsk þýðing). Sýnir hann þar fram á hliðstæði
dáleiðslu- og svel’ngöngu-ástanda við annað líf — að um
leið og dagvitundin hverfur, ris önnur vitund upp úr
djúpinu, sem lykur hana í sér, en er viðari og hefir fleiri
dyr opnar gagnvart umheiminum. Hann sýnir fram á,
að munurinn á þessu lifi og öðru geti varla verið mjög
mikill í bráðina, — að sálin muni þar, eins og hér, birt-