Morgunn - 01.06.1972, Page 16

14
MORGUNN
fyrir því hve skætt vopn dáleiðsla getur verið í höndum sam-
vizkulausra manna.
En hvað er þá dáleiðsla?
Norski sálfræðingurinn prófessor Harald Schjelderup segir
i bók sinni „Furður sálarlífsins“ frá því, að þessi spurning hafi
árið 1959 verið lögð fyrir 300 bandaríska háskólaborgara.
Fjórðungur þeirra svaraði með orðalagi eins og „della“, „bull“,
„vitleysa“, „sjúklegt" o.s.frv. Og í smærri hópi manna, sem
ekki voru háskólaborgarar, har enn meira á neikvæðum svör-
um, svo sem „brjálæðiskennt“, „galdrar“, „gerningar“ o.þ.h.
Sumir halda, að dáleiðsla sé trúðleikur eða samkvæmisgam-
an; aðrir að hún sé hjátrú eða töfrar. En dáleiðsla á ekkert
skylt við slíkt. Hún er breyting á sálrænu og líkamlegu ástandi,
sem hægt er að rannsaka með sömu staðreynda- og tilraunaað-
ferðum, sem notaðar eru í sálfræði og læknisfræði.
Ég leyfði mér að fullyrða áðan, að dáleiðsla gæti verið stór-
hættulegt vopn í höndum samvizkulausra manna, og átti ég
þar vitanlegt við hugsanlega beitingu hennar við glæpastarf-
semi. En þegar ég fletti upp í hinni frægu brezku alfræðabók
Encyclopœdia Britannica virðist ég hafa hlaupið á mig í þess-
um efnum, því þar er þessi orð að finna i kaflanum, sem fjall-
ar um dáleiðslu:
„Vissar spurningar eru sífellt að stinga upp kollinum í
sambandi við dáleiðslu. Meðal þeirra sú, hvort mögulegt
sé að beita dáleiðslu til þess að fremja glæpi. Vandaðri vís-
indalegar rannsóknir hafna þessum möguleika.“
Jæja? Er það? Við skulum þá skyggnast í skýrslur lögregl-
unnar í Kaupmannahöfn og rifja þar upp eitthvert furðuleg-
asta sakamál, sem sögur fara af á 20. öld og íhuga, hvort stað-
reyndir þess máls eru í samræmi við hinar vísindalegu niður-
stöður sérfræðinga brezku alfræðabókarinnar.
Það gerðist þann 29. marz 1951 í Kaupmannahöfn hráslaga-
legan regnviðrisdag klukkan 10.15 fyrir hádegi, að fínbyggður
ungur maður, klæddur bláum verkamannafötum með skyggn-