Frjáls verslun - 01.02.2001, Blaðsíða 26

FORSÍÐUGREIN TVÍKEPPNI í VIDSKIPTALÍFINU
Edda og Fróði Á bókamarkaðnum hefur orðið veruleg sam-
þjöppun undanfarin ár og náði hún hámarki snemma á síðasta
ári þegar Vaka-Helgafell og Mál og menning voru sameinuð
undir heitinu Edda og sömuleiðis með sameiningu Fróða og
Iðunnar. Þótt nokkrar smærri bókaútgáfur komi að bókaútgáfu
hérlendis þá bera þessi tvö forlög, Edda og Fróði, til samans
ægishjálm yfir önnur í útgáfu bóka, sérstaklega Edda, en inn-
an raða hennar er Iceland Review tímaritaútgáfan. Fróði er
hins vegar stærstur í útgáfu tímarita hérlendis, en á þeim
markaði koma raunar mörg smærri fyrirtæki við sögu.
Lyfja/Apótekið og Lyf og heilsa Bylting hefur orðið á lyfsölu-
markaðnum frá því ffelsi lyflafræðinga til að stofiia lyijabúðir var
aukið árið 1996. Tvær lyijabúðakeðjur eru núna allsráðandi á
þessum markaði og sameiginlega með markaðsráðandi stöðu,
sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu. Önnur keðjan er Lyija, sem
er dótturfélag Baugs og rekur lyijaverslanir undir nafninu Apó-
tekið og Lyija. Nýlega voru Lyfja og Lyijabúðir, þáverandi dótt-
urfélag Baugs, sameinaðar undir heitinu I.yfja og er sú keðja nú
í meirihlutaeign Baugs, sem á 55% hlut, en iyrrverandi eigendur
Lyiju, þeir Róbert Melax og Ingi Guðjónsson, eiga 45% hlut. Hin
keðjan heitir Hagræði og rekur sautján lyijaverslanir undir heit-
inu Lyf og heilsa. Alls eru 56 lyfjaverslanir hérlendis.
Pharmaco, Delta, Lyfjaverslun-Thorarensen lyf Veruleg samþjöpp-
un hefur orðið í framleiðslu og innflutningi lyija hérlendis. Þar eru
núna að myndast tvær fylkingar. Pharmaco, sem rekur dótturfélag
sitt, Baikanpharma í Biilgaríu, hefur um árabil verið umfangsmikið
á markaðnum hérlendis í innílutningi á lyijum til landsins.
Pharmaco stofnaði lyflaframleiðslufyrirtæki Deltu á sínum tíma en
hefur á undanförnum árum dregið sig smám saman út úr því fyrir-
tæki. Það losaði sig nýlega að fullu við hlutabréf sín þar þegar það,
ásamt Balkanpharma í Búlgaríu, seldi Jóhanni Óla Guðmundssyni
19,9% hlut í Deltu. Jóhann Óli er stór hluthaíi í Lyijaverslun íslands
og saman eiga Jóhann Óli og Ly0averslunin um 35% hlut í Deltu og
eru þar ráðandi afl. Nýjustu tíðindin eru svo kaup Lyflaverslunar-
innar á Thorarensen-lyflum sem er rótgróið fyrirtæki í innflutningi
á lyfjum. Áður hafði Lyflaverslunin keypti öll hlutabréf í A Karlssyni
sem m.a. hefur flutt inn lyf og lækningatæki. Ef horft er út fyrir þess-
ar tvær fylkingar á fyfjamarkaðnum ber lyflafyrirtækið Omega
Farma einna hæst, svo og lyijadeild Austurbakka. En tilhneigingin
á þessum markaði er augljós; tvíkeppni.
fllgerðin og Vífilfell Á öl- og gosdrykkjamarkaðnum stefhir
núna aðeins í tvö framleiðslufyrirtæki, Ölgerðina Egil Skalla-
grímsson og Vífilfell, sem væntanlega verður sameinað Sól-Vík-
Jón Snorri Snorrason, framkvæmdastjóri Ölgerðarinnar, og Þorsteinn M.
Jónsson, forstjóri Vífilfells.
ingi á næstunni, en sömu eigendur eru að báðum fyrirtækjun-
um. Ölgerðin og Vífilfell hafa um árabil skipt með sér gos-
drykkjamarkaðnum og Ölgerðin og Sól-Víking innlendri bjór-
framleiðslu. í áratugi var þriðja gosdrykkjafyrirtækið á þessum
markaði, Sanitas, en framleiðslueiningar þess voru Viking
Brugg og gosdrykkjaverksmiðjan Sanitas sem lengi vel fram-
leiddi Pepsi hér á landi. Fyrir um áratug reyndi Smjörliki-Sól að
beijast inn á þennan markað með kóladrykkinn Iscola, en hafði
ekki erindi sem erfiði. Vörur Sanitas og Smjörlíkis-Sólar hafa
farið á tvo staði. Ölgerðin er núna með Pepsi. Sól-Víking hefur
tekið yfir starfsemi Smjörlikis-Sólar og Viking Brugg. Þótt tvi-
keppni sé í gosinu keppa bæði Ölgerðin og Vífilfell/Sól-Víking
af hörku við erlenda bjórframleiðendur í verslunum ÁTVR
Plastprent og Ako-Plastos Veruleg samþjöppun hefur orðið á
plastmarkaðnum á undanförnum árum. Haft hefiir verið eftír Sig-
urði Braga Guðmundssyni, tramkvæmdastjóra Plastprents, að
þetta sé ekki spurningin um eitt, tvö eða þijú fyrirtæki í plastiðn-
aði á íslandi, heldur hvort yfirleitt verði rekið slíkt fyrirtæki í land-
inu - slík sé samkeppnin við innflutning. Undir lok síðasta árs
keypti Plastprent um 85% hlutatjár í Ako-Plastosi á Akureyri en
það fyrirtæki varð til við samruna Plastos umbúða í Garðabæ og
Akoplasts á Akureyri á árinu 1999. Um árabil voru Plastprent og
Plastos hörðustu keppinautarnir á þessum markaði. Sigurður
Bragi Guðmundsson, framkvæmdastjóri Plastprents, og 13% eig-
andi í fyrirtækinu, er jafnframtframkvæmdastjóri Sigurplasts. Það
fyrirtæki framleiðir fyrst og fremst plastílát og plastdósir og er
ekki í beinni samkeppni við Plastprent Fram heftír komið í fjöl-
miðlum að bæði húsnæði Plastprents við Fossháls og húsnæði
Ako-Plastos á Akureyri séu til sölu táist viðunandi verð. Sömuleið-
is hefur verið gefið út að í framtíðinni komi vel til greina að sam-
eina Plastprent Ako-Plastos og Sigurplast
26