Frjáls verslun - 01.02.2001, Blaðsíða 66

L
’ GESTflPENNI
HLUTflBREF fl GRflfl MflRKflÐNUM
„Aðvörun: Þetta félag á
engar eignir. Hagnaðar er
ekki vænst í fyrirsjáanlegri
framtíð og arðgreiðslna er
ekki að vænta. Hlutabréfin
eru afar áhættusöm." Eftir-
litsaðilum ber nefnilega að
sjá til þess að reglum sé
fylgt, ekki að hafa vit fyrir
ijárfestum.
Áhrif breytinganna
Spyrja má sig að því
hvort takmarkaðri að-
gangur fyrirtækja að
áhættuíjármagni frá al-
menningi komi niður á
þeim fyrrnefndu. Verður til
dæmis erfiðara fyrir ung
og efnileg fyrirtæki að
nálgast íjármagn til að
koma góðum viðskipta-
hugmyndum í verk?
Það má telja ólíklegt.
Það eru einkum
sérhæfðir fagijár-
festar sem eru upp-
spretta þeirrar tegundar
ijármagns. Aðgengi al-
mennings að fyrirtækjum
sem eru svo snemma á
þroskaferlinum ætti fyrst
og fremst að vera í gegn-
um slíka aðila. Það má hins
vegar spyija sig hvenær í
þroskaferli fyrirtækja sé skynsamlegt fyrir almenning að
leggja þeim til íjármagn. Ymsum almennum ijárfestum kann
að þykja það þunnur þrettándi að mega eingöngu kaupa
hlutabréf sem skráð eru á Verðbréfaþingi Islands. Margir
vilja taka meiri áhættu, íjárfesta í minni fyrirtækjum sem eru
ef til vill óþroskaðri og hafa meiri vaxtarmöguleika. Til að
koma til móts við þarfir þessa hóps ijárfesta og fyrirtækja
sömuleiðis, er í bígerð stofnun skipulegs tilboðsmarkaðar.
Það er Verðbréfaþing íslands sem stendur að stofnun hans og
mun reka hann samhliða rekstri kauphallar sinnar, hins eig-
inlega Verðbréfaþings.
Tilboðsmarkaður Verðbréfaþings Með tilboðsmarkaði VÞÍ er
skapaður vettvangur fyrir ung og vaxandi fyrirtæki, en einnig
fyrir rótgróin smærri fyrirtæki, að afla ijár tíl starfsemi sinnar og
tryggja skipulagðan markað fyrir bréf sín. Vægari skilyrði eru
fyrir skráningu en á Verðbréfaþingið sjálft og kostnaður minni.
Breytingar á laga- og
reglugerðarumhverfi verð-
bréfamarkaðarins og stofnun
sérstaks skipulagðs tilboðs-
markaðar mun því líklega
leiða til þess að skýrara
landslag verður á verð-
bréfamarkaðnum.
Þannig munu það nær
eingöngu verða fagfjár-
festar sem kaupa hluta-
bréf óskráðra félaga í
lokuðum útboðum,
áhættusamir fagfjár-
festar og einstak-
lingar munu líta til
hins nýja tilboðs-
markaðar en hefð-
bundnar ijárfestingar í hluta-
bréfum munu eiga sér stað á
Verðbréfaþingi Islands eins
og verið hefur.
Almenningur gæti lent í hæfn-
isprófi Vonandi mun þetta
leiða til stöðugra aðgengis
fyrirtækja að framtaksijár-
magni. Fyrir ári síðan var að-
gengi fyrirtækja að framtaks-
ijármagni mjög opið og auð-
velt að laða til sín áhættufjár-
magn með viðskiptahug-
myndum. Nú hefur taflið snú-
ist við. Það er fyrirtækjunum
hins vegar mikilvægara, og
hollara, að hafa aðgang að áhættuíjármagni stöðugan. Með
skýrara skipulagi, þar sem framtaksfjármagn kemur í aukn-
um mæli frá sérhæfðum fagijárfestum en í minna mæli frá al-
menningi, ætti streymi slíks ijármagns til fyrirtækja að verða
jafnara. Þá ætti upplýsingagjöf fyrirtækja að geta orðið skil-
virkari en verið hefur á þeim „gráa“. Fámennari hópur sér-
hæfðra hluthafa í óskráðum félögum á að vera viðráðanlegri
slíkum fyrirtækjum, ekki síst með tilliti til upplýsingagjafar.
Mörg þeirra félaga sem gengið hafa kaupum og sölum á þeim
„gráa“. ættu að eiga erindi á skipulagðan tilboðsmarkað og
falla þar með undir reglur um upplýsingagjöf á þeim vett-
vangi. Á heildina litíð ætti að draga úr ýmiss konar áhættu í
verðbréfaviðskiptum sem leiða á til líflegri viðskipta og bættr-
ar verðmyndunar. Neikvæða hlið hins breytta lagaumhverfis
er þó sú að ef þú ert „almenningur" en ekki fagfjárfestir þá
gætir þú lent i hæfnisprófi hjá verðbréfasalanum þínum næst
þegar þú hittir hann! ffij
Vinsældir fyrirtœkja á „gráa markaðnum“ voru jafnvel slíkar að þegar
sá „grái“ var hvað mest í sviðsljósinu, fyrir um það bil ári síðan, var
velta með hlutabréf þar oft á tíðum meiri en á Verðbréfaþingi Islands.
FV-mynd: Geir Olafsson
Upplýsingagjöf af skornum skammti
Ljóst má vera að ábendingar um að tiltekin verðbréf séu „aðeins ætluð fagfjárfestum"
eiga eftir að verða vinsælli en verið hefur á íslenskum verðbréfamarkaði. Slík verðbréf
verða talin áhættusamari og upplýsingagjöf um þau verður af skornum skammti.
66