Frjáls verslun - 01.02.2001, Blaðsíða 64

SigurðurAtli Jónsson, forstjóri Landsbréfa, er gestaþenni Frjálsrar verslunar að þessu sinni. Hann segir að með breyttum lögum og reglum um
verðbréfaviðskipti hafi skilin milli fagfjárfesta og almennings aukist. FV-Mynd: Geir Ólafsson
Viðskipti með verðbréf hafa verið
stunduð um langa hríð hér á
landi. Fyrstu íslensku lögin um
verðbréfaviðskipti voru þó ekki sett
fyrr en árið 1986. Með aðild íslands
að EES og lagasetningu á sviði verð-
bréfaviðskipta í kjölfarið fór skipulag
verðbréfamarkaðarins að færast í Eftír Sigurð Atla Jónsson
það horf sem við þekkjum nú. Ymsar
breytingar hafa þó verið gerðar síðan, bæði með lagasetning-
um og reglugerðum en einnig með þróaðri vinnubrögðum
markaðsaðilanna sjálfra. Það væri synd að segja annað en að
þróunin hafi verið hröð á þessum stutta tíma og reyndar ótrú-
legt hve langt hún er komin. Ekki síst þegar tekið er tillit til
þess hve hagkerfið er smátt og að þátttaka erlendra aðila á ís-
lenskum verðbréfamarkaði hefur nánast veríð engin.
„Grái markaðurinn" og vernd neytandans „Grái markaður-
inn“ er fyrirbæri sem talsverða athygli hefur vakið. Sá „grái“
varð eins konar samheiti fyrir viðskipti með hlutabréf í inn-
lendum og erlendum fyrirtækjum sem ekki höfðu skráð bréf
sín í kauphöll, en voru engu að síður afar vinsæl meðal ijár-
festa. Vinsældirnar voru jafnvel slíkar að þegar sá „grái“ var
hvað mest í sviðsljósinu, fyrir um það bil ári síðan, var velta
með hlutabréf þar oft á tíðum meiri
en á Verðbréfaþingi Islands.
Nokkuð hefur verið rætt og ritað
um aðgengi almennings að ijárfest-
ingartækifærum á „gráa markaðn-
um“. Þar togast á tvenn sjónarmið. í
fyrsta lagi má líta svo á að almennir
Myndir: Geir Ólafsson fjárfestar geti verið mikilvæg upp-
spretta áhættuijármagns til fyrir-
tækja. Taki slíkir ijárfestar upplýsta ákvörðun um að leggja fé
sitt í slík verkefni hljóti því allir að geta verið sáttir. Á hinn
bóginn eru uppi sjónarmið sem leggja áherslu á neytenda-
vernd. Séu fyrirtæki ekki skráð á skipulegum verðbréfamark-
aði eða hafi þau ekki selt bréf sín í almennu útboði þá hafi al-
menningur ekki nægjanlegar upplýsingar til að byggja ijár-
festingarákvörðun sína á.
Hið síðara sjónarmið hefur víðast hvar vegið þyngra á vog-
arskálunum. I Bandaríkjunum, þar sem skilvirkni og reglu-
gerðarumhverfi verðbréfamarkaðarins er talið til fyrirmynd-
ar, hafa slík sjónarmið verið mjög í öndvegi allt frá 1933 þeg-
ar lög um verðbréfaviðskipti voru sett þar í landi í kjölfar
verðbréfahrunsins 1929. Samkvæmt lögunum er með örfáum
undantekningum einfaldlega bannað að selja almennum ijár-
festum verðbréf sem ekki hafa verið skráð hjá bandaríska
Með breytingu á lögum um verð-
bréfaviðskiþti og reglum á verðbréfa-
markaði hafa skilin milli fagfjárfesta
og almennings aukist.
64