Saga - 1987, Side 190

188
SIGURÐUR PÉTURSSON
Samvinnufélagið eignast bátana
Á aðalfundi Samvinnufélagsins í apríl 1930 voru samþykktar nokkrar
lagabreytingar að undirlagi stjórnarinnar. Pess má geta að á fundin-
um voru 65 af 137 aðilum félagsins.1
Helstu breytingarnar voru þær, að nú var félaginu heimilt að eiga
skip sjálft eða í félagi við aðra og gera það út; einnig að félagið ætti
forkaupsrétt að skipum félagsmanna. Var með þessu verið að losa
bátsfélögin, eigendur bátanna, undan skuldbindingum sínum. Félag-
ið yfirtók eftirstöðvar af lánum sem hvíldu á bátunum. Reynslan
sýndi að útgerðin var oftast rekin með tapi, þó að ágóði væri af ann-
arri starfsemi félagsins. Upphaflega skipulagið stóð því aðeins í eitt
ár. Hin breytingin á lögunum sem máli skipti var stofnun verka-
manna- og sjómannaráðs við félagið, með þremur fulltrúum sjó-
manna, jafnmörgum frá verkafólki og oddamanni sem kosinn var á
aðalfundi. Ætlunin var að styrkja samband félagsins og launafólks
þess, sem skyldugt var að greiða til sjóða félagsins af launum sínum.
Var þetta nokkurs konar vísir að ráðasósíalisma, og varð aldrei neitt
meira. Hlutverk ráðsins var að gera tillögur til stjórnar um bráða-
birgðaútborgun til sjómanna og gangverð afurða, kaupgjald, hluta-
skipti og aðra starfstilhögun félagsins.
í árslok 1930 var skipstjórum bátanna hætt að lítast á útlitið í
útgerðarmálunum. Komu þeir til fundar við stjóm Samvinnufélags-
ins og ræddu um að félagið keypti bátana að öllu leyti. Hinn 23. des-
ember var haldinn „aukafundur" í Samvinnufélagi ísfirðinga, og
voru þar samþykkt kaup félagsins á bátum félagsmanna.2 Veðhafar
og ábyrgðaraðilar höfðu veitt samþykki sitt fyrir breytingunni og átti
Samvinnufélagið upp frá því „Birnina" sjö, eða „Rússana" eins og
þeir voru stundum nefndir.
Skuldaskil
Á kreppuárunum átti sjávarútvegurinn við mikla erfiðleika að stríða.
Þannig var sagt um árið 1935, að þá færi saman lítill afli, lágt verð og
treg sala. Stjórnvöld gripu til ýmissa aðgerða til að styðja við saltfisk-
1 Fundargerð 21. apríl 1930; einnig 29. mars og 19. apríl.
2 Fundargerð 13., 21. og 23. desember 1930.