Saga - 1987, Blaðsíða 227

RITFREGNIR
225
ser hvar byggingar framtíðarinnar skyldu rísa og komust að því að götur
væru of mjóar. Knud Zimsen var þá ráðinn sem verkfræðingur hjá bænum.
A árunum 1915-1930 fékk bærinn svipmót nútímans, hestar viku fyrir bílum,
markviss umræða hófst um skipulagsmál eftir brunann mikla 1915, Guð-
ntundur Hannesson ritaði fyrsta skipulagsritið þar sem hann hvatti til
aðgreiningar á starfsemi, það er að óheppilegt væri að hafa Franska spítalann
við hlið sláturhússins og svo framvegis. Erfðafestulönd sem úthlutað var í
austurbænum á þessum árum eru mörg hinna grænu svæða í dag. Hafnar-
framkvæmdirnar hækkuðu lóðarverð í kvosinni og þar með tók íbúðarbyggð
að hverfa úr miðbænum og um sama leyti voru götur þar malbikaðar. Á
kreppuárunum hægði mjög á niðurrifi eldri húsa en fullbyggt var innan
Hringbrautar. Eftir síðari heimsstyrjöldina og fram til 1965 þandist borgin út,
°8 þá var farið að ræða um Iandnýtingarskipulag og blokkir og raðhús urðu
ráðandi. Á árunum eftir 1965 komu danskir skipulagsfræðingar sem settu
bifreiðar í öndvegi og telur höfundur bókarinnar að þá hafi með naumindum
tekist að bjarga mörgum merkum byggingum frá niðurrifi, ekki síst fyrir
hugsjónastarf Porsteins Gunnarssonar og Harðar Ágústssonar. Höfundur
gremir frá starfsemi Próunarstofnunar Reykjavíkur þar sem unnið var að
aastlun um „grænu byltinguna" og fleira. Þá gerir hann grein fyrir þróun
nagrannasveitarfélaganna og bendir á nauðsyn þess að þau hafi samvinnu
Um efnahags-, félags- og skipulagsmál. Eftir að hafa rakið helstu þættina í
skipulagsmálum vinstri flokkanna frá 1978-1982 gerir höfundur grein fyrir
áherslum sjálfstæðismanna eftir 1982. Að lokum veltir hann vöngum yfir
framtíðinni og er þar sumt eins og í vísindaskáldsögu, en annað virðist sér-
staklega miðað við að Iaga skipulagið að sem flestum hliðum mannlífsins þar
sem fólk er ætíð haft í fyrirrúmi.
.8 tel að höfundi hafi tekist að framfylgja þeirri stefnu sem kemur fram í
okarlok og vitnað er til hér að framan. Hann dregur fram aðalatriði frá
verju tímabili og hverju skipulagsskeiði. Á tæplega 150 blaðsíðum er farið
yfir 200 ára sögu sem tengist fjölmörgum þáttum þjóðlífsins. Ekki er aðeins
arið yfir skipulagssögu hér á Iandi heldur er víða að finna samanburð við
skipulagssögu í Vestur-Evrópu og Bandaríkjunum. Höfundur gagnrýnir
'nnfluttar skipulagshugmyndir sem víða setja svip sinn á borgina en eiga
ekki við hér á landi. Hann gagnrýnir jafnt hægri sem vinstri meirihluta borg-
arstjórnar fyrir það sem betur mátti fara. Hann bendir á þann vanda sem felst
1 því að mörg sveitarfélög starfi hvert í sínu horni að skipulagi og þegar upp
er staðið rekur sig oft eitt á annars horn. Bendir höfundur réttilega á að nauð-
synlegt sé fyrir samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu að vinna saman
0 grunnrannsóknum og skipulagi.
Þegar svo mikið efni er tekið fyrir í stuttu máli fer ekki hjá því að margt
verði yfirborðslegt og ekki verði ætíð mögulegt að rökstyðja mál. En vonandi
urn við að sjá efninu gerð betri skil síðar, enda boðar Þorsteinn Thoraren-
Sen það. Af lestri þessarar bókar ætti arkitektum hvers tíma að verða ljóst að
miöun okkar tíma getur orðið ankannaleg innan fárra ára og nauðsynlegt
er að fylgjast vel með erlendum hugmyndum um Ieið og reynt er að skyggn-
ast inn í framtíðina.
15