Saga - 1987, Page 257

RITFREGNIR
255
tekin gild sem heimild um norræna trú. Er raunar undravert í ljósi þess sem
um Hrafnkels sögu hefur verið ritað síðustu áratugina að texti hennar skuli
tekinn svo bókstaflega gildur sem dæmi um hugsunarhátt og viðhorf fyrir
kristnitöku. Hið sama er upp á teningnum hvað síðari málsgreinina varðar.
Þar er haft eftir Hrafnkatli Freysgoða að hann hyggi það hégóma að trúa á
goð og hann hafi ekki látið sitja við orðin tóm heldur látið af blótum. I riti
sínu Hrafnkötlu leiddi Sigurður Nordal á sínum tíma sterk rök að því að þessi
frásögn Hrafnkels sögu gæti ekki byggst á sögulegum kjarna. Margt benti til
þess að afkomendur Hrafnkels hefðu verið Freysdýrkendur og því væri trú-
legast að það sem í sögunni segði um sinnaskipti Hrafnkels væri uppspuni.
Þessari niðurstöðu Sigurðar Nordals hefur hvergi verið andmælt með rökum
en víða rennt stoðum undir hana í síðari ritum. Því er undrunarefni að fá hið
gamla sjónarmið fram hér í nýútgefnu riti án þess að tekið hafi verið tillit til
rannsókna síðustu áratuga.
Þau dæmi sem ég hef tekið hér að ofan um gamaldags viðhorf til heimilda
°g rannsókna í Goð og hetjur í heiðnum sið eru valin af handahófi. Mörg fleiri
dæmi mætti draga fram sem sýna að endurskoðun ritsins virðist mjög áfátt.
Er það bagalegt ekki síst af því að í bókinni er gefið í skyn að um gagngera
endurskoðun hafi verið að ræða. Hefði verið mjög æskilegt að þýðandi gerði
fyllri grein fyrir því í inngangi eða eftirmála að hve miklu leyti ritið er endur-
skoðað og hvað stendur óbreytt frá frumgerð höfundar. Þessir vankantar
valda því að Goð og hetjur í heiðnum sið verður að lesa með gát og bókin verður
ekki tekin sem fortakslaust fræðirit um norræn trúarbrögð. Að gerðum þeim
fyrirvara má hins vegar segja það umbúðalaust að það er verulegur fengur að
því að fá þetta yfirgripsmikla rit á íslensku og á útgefandi þakkir skildar fyrir
að hafa komið því á framfæri með svo myndarlegum hætti sem raun ber
vitni.
]ón Hnefill Aðalsteinsson
Jón Þ. Þór: SAGA ÍSAFJARÐAR OG EYRARHREPPS
HINS FORNA. II. bindi. Félags- og menningarsaga 1867-
1920. ísafirði 1986. 330 bls. Myndir og skrár.
Annað bindi af Sögu ísafjarðar kom út tæpum tveimur árum á eftir 1. bindi, og
má það kallast allgóður útgáfuhraði. 1 aðfaraorðum segir, að bindin verði
ekki færri en fjögur, en áður hafði verið rætt um að hafa þau þrjú. Líklega er
keppilegast að reynt verði af alefli að standa við það að bindin verði höfð
fjögur, að minnsta kosti að sinni, en ekki fleiri.
Þess gætir verulega þegar 2. bindið er lesið að höfundi hefur fundist hann
þurfa að taka margt smátt með. Miklu minna bar á samtíningi smáatriða í 1.
jndinu, enda nær það yfir mjög langt tímabil. Af þessum sökum getur 2.
mdið naumast talist vera jafnvel læsilegt og það fyrsta.
j aðfaraorðum 2. bindis segir að í 3. bindi verði greint frá atvinnu- og hag-