Saga - 2003, Side 179

HVER ER TILGANGUR RITDÓMA?
177
Þeir þættir sem Torfi telur verða að nefna í ritdómi og ég kaus
að sniðganga snúast flestir um útlit og frágang ritverka en hafa
lítið með fræðilegt innihald þeirra að gera. Það sama á við um að
ég gat þess í ritdómi mínum að ég hefði haft gaman af því að lesa
umfjöllunina um Bjama Thorarensen amtmann. I svari sínu telur
Torfi þessa ánægju mína athyglisverða í ljósi þess að hann hafi
gagnrýnt ákveðna bókmenntafræðinga í umfjöllun sinni um
Bjarna. Honum láðist að geta þess að ég ítrekaði í gagnrýni minni
að ég hefði enga þekkingu til þess að dæma um hvernig til hefði
tekist hjá honum. Það má leiða líkur að því að ég hafi ef til vill haft
svona gaman að þessum kafla af því að þekkingarskortur minn á
þessu sviði er svo alger að ég gat ekki dæmt um hvernig til hefði
fekist. Þetta atriði verður því einnig að teljast fagurfræðilegt mat
af minni hálfu og hefur lítið með sagnfræðilegt innihald að gera.
hókmenntafræðingar og aðrir sem búa yfir sérfræðiþekkingu á
þessu sviði hafa kannski sitthvað annað til málanna að leggja.
Ég hef ekki hugsað mér að taka upp allar misfellur og
mngtúlkanir sem Torfi setur fram í svari sínu við gagnrýni minni
en beini fremur sviðsljósinu að nokkrum þáttum sem ég tel sýna
að túlkun Torfa á því hvað einkenni sagnfræðileg vinnubrögð er
frábrugðin því sem almennt tíðkast hjá sagnfræðingum. Sem
dæmi um þetta má nefna heimildaval og úrvinnslu heimilda. Ég
hef alltaf skilið sem svo að við sagnfræðirannsóknir sé viðeigandi
að vísa rækilega til heimilda og þá ekki af handahófi. Kjósi höf-
undur að vísa til heimilda neðanmáls ber honum að halda sig við
þá aðferð en ekki bara að beita henni eftir hentugleikum.
í ekki færri en þremur tilfellum færir Torfi í svari sínu rök fyrir
heimildavali sínu og vinnubrögðum með því að vísa til rannsókna
sem ekki er að finna í þeirri bók sem ég gagnrýndi en sem Torfi
hefur auðsýnilega séð ástæðu til að lesa eftir að ritdómur minn
hirtist í Sögu. Það er svo sem góðra gjalda vert en sýnu betra hefði
þó verið ef hann hefði lesið fyrmefndar rannsóknir áður en hann
gaf út bók sína. Slæleg vinnubrögð verða ekki réttlætt með
loforðum um að vinna heimavinnuna eftir á. Það skýtur því
skökku við að stærstur hluti af svarinu við gagnrýni minni byggir
á rannsóknum sem hann las eftir að ritdómur minn birtist í Sögu.
Torfi ályktar meira að segja að þar sem hann hafi kynnt sér eina
rannsókn (þ.e. doktorsritgerð Haralds Gustafssons) þá hafi ekki
verið þörf á að kynna sér aðrar rannsóknir á stjómsýslu, í þessu
12-SAGA