Saga - 2003, Side 180

178
EINAR HREINSSON
tilfelli doktorsritgerð Karls P. Pedersens. Vert er að benda á að
doktorsritgerð Haralds Gustafssons fjallar um ákvarðanatöku
innan íslenska stjórnkerfisins á síðari hluta 18. aldar og lýtur
einkum að sýslumönnum en verk Karls P. Pedersens fjallar um
amtmenn innan danska konungsveldisins fram til 1848. Hér er því
um tvær ólíkar rannsóknir á tveimur ólíkum þáttum stjórnsýslu
að ræða. Torfi tekur enn fremur fram í svari sínu að rannsókn
Haralds Gustafssons snúist fyrst og fremst um 18. öldina en að
hann sjálfur fáist fyrst og fremst við þá 19., það er að segja það
tímabil sem Pedersen hefur meðal annars til umfjöllunar. Þó svo
að Torfi vitni einu sinni í rannsókn Haralds Gustafssons geta slík
vinnubrögð ekki réttlætt það að Torfi hefur ekki haft fyrir því að
kynna sér aðrar rannsóknir sem tengjast öðrum efnissviðum. Torfi
réttlætir síðan bágborið heimildaval sitt með því að benda á að
hann hafi lesið ritgerð Pedersens eftir að ég hafði bent á hana og
áður en hann skrifaði svar sitt.
Það sem gerir þessi vinnubrögð enn verri en ella er að
meðferðin á þeim rannsóknum sem ég benti á í gagnrýni minnú
og hann hefur nú augljóslega lesið, ber að mínu mati vott urn
sömu hroðvirkni og skort á gagnrýni og er að finna í Eldi á
Möðruvöllum. Það er einkum eitt dæmi sem ég vil gera að umtals-
efni. Ég gagnrýndi Torfa fyrir að hafa ekki farið með rétt mál er
hann gerði grein fyrir stjórnsýslu íslands á 18. og 19. öld og stöðu
stiftamtmanns og amtmanna innan hennar. Þessu mótmælir hann
og vísar í svari sínu til rannsókna sem ég benti á að hann hefði átt
að kynna sér, sem og til frumheimilda sem hann notaði ekki við
ritun bókar sinnar.
Torfi vitnar meðal annars í rentukammersbréf úr Lovsamling f°r
Island frá árinu 1791. Hann fullyrðir að þetta bréf hafi gert arnt-
menn jafnréttháa stiftamtmanni. Þetta er ekki rétt, eins og kernur
fram í upphafsorðum bréfsins sem Torfi birtir í svari sínu, því þal"
segir einmitt að amtmenn heyri undir stiftamtmann. Bréfið lýtur
aftur á móti að því að þrátt fyrir að lögin segi til um að stiftarnt-
maður sé yfirmaður amtmanna þá þurfi sá fyrrnefndi ekki að
uppfylla þá eftirlitsskyldu með þeim síðarnefndu sem lögin sögðu
til um.
Til að rökstyðja málflutning sinn vitnar Torfi rækilega 1
áðurnefnda doktorsritgerð Karls P. Pedersens. Hann sér meðal
annars ástæðu til þess að rekja skrif Pedersens um samband amt-