Saga - 2003, Side 239

RITDÓMAR
237
vekur lesanda til umhugsunar: Hvar voru konurnar? Konur voru jú til en
ekki á síðum þessara blaða. Þögn blaðanna um konur og þátttöku þeirra
í samfélaginu, þótt þær hefðu hvorki full réttindi til menntunar né til þátt-
töku í stjómmálum, er hrópleg - líklega hróplegri en ella með áðurnefnd-
ar eiginkonur ritstjóranna í huga. Þarna hefði Þórann að ósekju mátt velta
fyrir sér hvers vegna þær vora fjarverandi og vekja athygli á því að efni
þessara blaða er fráleitt góður mælikvarði á samfélagsþátttöku kvenna.
Það hefði í það minnsta verið spennandi að velta fyrir sér hugsanlegum
áhrifum eiginkvennanna, eða áhrifaleysi, en kannski vora þær of önnum
kafnar í kvenfrelsisstússi og eigin blaðaútgáfu til að skipta sér af efni
„karlablaðanna".
Skáldkonan Þórann stingur stundum upp kollinum í textanum og
framan af var ég á báðum áttum um hvort mér fyndust sletturnar og
persónulegi stíllinn lýti á bókinni, hvort Þórann hefði átt að vera form-
legri og sleppa myndmálinu sem kemur stundum spánskt fyrir sjónir en
er um leið fallegt og nýstárlegt í sagnfræðiverki - og svolítið tvírætt.
Hefur t.d. einhver annar sagnfræðingur líkt togara við vöðvabúnt í
hvíldarstöðu? Niðurstaða mín er hins vegar sú að persónulegur stíllinn
og sú aðferð sem Þórann beitir til þess að fá lesendur með sér í ferð til
fortíðar gangi upp.
Horfinn heimur er skemmtilegt samtal höfundar við fortíðina, samtíðina
og ekki síst við lesendur verksins sem era vaktir til umhugsunar um
samhengi fortíðar og nútíðar. Þóranni er nefnilega mikið í mun að
lesendur skilji hvað það er mikilvægt að þekkja söguna, ekki aðeins
Islandssöguna, heldur líka sögu Norðurlanda og heimsins alls. Við
verðum að vita hvað gerir okkur að því sem við eram.
Horfinn heimur er „öðravísi" íslandssaga, svo ég vísi til þekktrar bókar
Ingu Huldar Hákonardóttur, um leið og ég spyr: Skrifa konur „öðruvísi"
Islandssögu?
Erla Hulda Halldórsdóttir