Saga - 2003, Blaðsíða 244

242
RITDÓMAR
Sögufélagið ákvað að láta semja yfirlitsrit um sögu 20. aldar. En spyrja
má: Hvers vegna og fyrir hverja? Það er tæplega nógu mikill glamúr í
framsetningu á þessari bók til að hún geti keppt við stássbækumar á
markaðnum. Vafasamt er að bókin nýtist til kennslu. Hún er of dýr til að
ætla nemendum að kaupa hana og of þung til að lesa hana lengi uppi í
rúmi! Þetta er yfirlitsrit en ekki gmndvallarrit sem nýst gæti sagnfræð-
ingum. Það læðist að manni sá grunur að það hafi einfaldlega verið tahð
við hæfi að fjalla um 20. öldina af því að hún var hðin á annað borð og
ákveðið að fá lipran mann til að skauta yfir öldina af því tilefni.
Niðurstaða ritdómara er sú að Helgi Skúli Kjartansson hafi skilað með
sóma því verki sem hann var ráðinn til vinna. Þetta er gagnlegt yfirhtsrit,
þar sem kjömm þjóðarinnar er vel lýst og þau sett í samhengi við hag-
ræna þróun og pólitíska baráttu tímabilsins. Meira verður tæplega krafist
af yfirlitsriti, eða hvað?
Óðinn Jónsson
Sumarliði R. ísleifsson, SAGA HUGVERKARÉTT-
INDA í ÍSLENSKU ATVINNULÍFI Á 19. OG 20. ÖLD.
Einkaleyfastofan. Reykjavík 2001. 183 bls. Myndir,
útdráttur á ensku, nafnaskrá.
í fljótu bragði mætti ætla að saga einkaleyfa og vörumerkja sé
sérviskulegt viðfangsefni sem hafi htla skírskotun út fyrir sitt þrönga svið.
Svo er þó ekki því saga þeirra fléttast inn í marga gmndvallarþætti sam-
félagsins: tækni og vísindi, hönnun og listfengi, efnahagslega nýsköpun
og hagvöxt og opinbera stefnu í rannsókna- og þróunarmálum.
Bók Sumarhða R. Isleifssonar, Saga hugverkaréttinda í íslensku atvinnulífi
á 19. og20. öld, fjallar um einkaleyfi og vömmerki á íslandi síðan á 19. öld.
Það er Einkaleyfastofan sem stendur að útgáfu bókarinnar og kemur því
ekki á óvart að hér er á ferðinni saga stofnunar og lagaumhverfis fremúr
en rannsókn á fræðilegum álitaefnum, t.d. áhrifum löggjafar á nýsköpun
eða tækniyfirfærslu frá öðrum löndum. Mestu rými er varið í að greina
nákvæmlega frá lagasetningu á þessu sviði og stjómsýsluumgjörð,
framkvæmd laga og erlendu samstarfi.
Lagaleg umgjörð einkaleyfa var allsérstök á fslandi. Árið 1874 var í
fyrsta sinn lagt fram fmmvarp um „einkarétt" en það var ekki fyrr en
1923 að lög um einkaleyfi náðu fram að ganga. Fram til þess tíma veitti