Ný saga - 01.01.1997, Side 10

Ný saga - 01.01.1997, Side 10
✓ Jón Olafsson ust evrópskir kommúnistaflokkar gegn sósíal- demókrötum af gífurlegu ofstæki. Sósíaldemó- kratar voru sagðir „höfuðstoð borgarastéttar- innar“ og jafnan nefndir „sósíalfasistar“. Stef- án og fylgismenn hans vildu mildari afstöðu.29 í Moskvu átti Stefán að gera grein fyrir sínum málum og endurskoða skoðanir sínar. Þegar til Moskvu kom skrifaði Stefán sjálfsgagnrýni að hætti bolsévika. Sjálfsgagnrýnin virðist ekki hafa þótt rista nógu djúpt og um vetur- inn var Stefán eggjaður til að bæta úr þessu.30 En Stefán virðist hafa þrjóskast við og að lokum vakið of mikla athygli á andstöðu sinni við Kominternlínuna. Hann gerðist of laus- máll við sænskan félaga, Tage Larson, og sagði honum meðal annars að Komintern væri að leggja flokk sinn í rúst og eina leiðin til bjargar væri að snúast gegn sambandinu. Larson klagaði hann til starfsmannadeildar Kominterns sem sneri sér óðara til Ottos Kuusinens, eins af leiðtogum sambandsins, og stakk upp á því að Stefán yrði sendur „í fram- leiðsluna“. Stefán virðist hinsvegar hafa verið orðinn var um sig þegar þetta gerðist. Það má ráða af orðalagi bréfs starfsmannastjóra Kominterns að hann hafi verið búinn að sækja um brottfararleyfi og verið farið að lengja eftir því. Skömmu síðar gaf hann sig fram við danska sendiráðið og fékk hjálp þess við að komast úr landi áður en ráðrúm gæfist til að handtaka hann.31 „Lenín, Stalín, Straumland”32 í persónulegum gögnum Andrésar Straum- lands er að finna merkar heimildir um námið á Lenínskólanum, því að Andrés varðveitti stílabækur sínar úr skólanum auk dagbóka og fjölritaðra kennslugagna. Miðað við það sem af þeim gögnum má ráða voru námsgreinarn- ar í ensku deildinni þessar: Grundvallarrit Lenínismans, Hvað ber að gera?, saga Komm- únistaflokks Rússlands, saga verkalýðshreyf- ingarinnar, díalektísk efnishyggja, söguleg efnishyggja, saga Kominterns. Það er athyglisvert að þótt Andrés væri við Lenínskólann eftir að Stalín náði undirtökun- um í rússneska kommúnistaflokknum og ein- angraði hægri andstöðuna svokölluðu, þá voru rit Búkharíns enn notuð við kennslu. Lesefnið var annars fyrst og fremst verk Leníns og klassísk rit marxismans og fyrir- rennara hans, svo sem Feuerbachs og Hegels.33 Greinilegt er að miklum tíma hefur verið varið í að greina og rökræða málefni líð- andi stundar og leiðbeina nemendunum við að komast að kórréttum niðurstöðum. Dagbækur Andrésar eru ekki síður merki- legar. Hann hóf að skrifa þá fyrri um það leyti sem ferðalagið til Moskvu hófst. Fyrstu dag- bókarfærslurnar eru fullar af eftirvæntingu og spenningi og hápunktur ferðarinnar að koma til Rússlands um finnsku landamærin: lítil brú, hvít Finnlandsmegin, en rauð Rússlandsmegin - vopnaðir hermenn gæta brúarinnar. Húrra! rússnesk grund, fasist- arnir að baki, kommúnistarnir - félagarnir framundan - inn í vagninn til okkar koma tveir rauðliðar. Við reynum að tala við þá - árangurslaust - þeir reykja hjá okkur sígar- ettur og hlæja - á næstu stöð fara þeir; þeir þrýsta hönd okkar og brosa er þeir kveðja. Við finnum að við erum komin meðal fé- laga.34 En því miður hætti Andrés dagbókarfærslun- um fáeinum dögum eftir að hann byrjaði í skólanum og byrjaði ekki aftur að skrifa dag- bók fyrr en um vorið þegar hann var sendur í kynnisferð um Norður-Rússland ásamt skóla- félögum sínum. Seinni dagbókin er gjörólík hinni fyrri. Þar lýsir Andrés því sem fyrir augu og eyru ber án nokkurra persónulegra vangaveltna og skrifar á ensku.35 f þessari dagbók segir frá fundum og sam- tölum við verkamenn og fulltrúa þeirra í verksmiðjum, flokks- og héraðsráðum. Lenínskólanemendurnir áttu að kynnast verkalýðsmálum og störfum og kjörum sov- éskra verkamanna „af eigin raun“. Ætlast var til að menn notuðu tækifærið og skrifuðu greinar meðan á ferðinni stóð til birtingar í flokksblöðum sínum og undirbyggju sig undir áróðursstörf heima fyrir, innan flokka sinna og í verkalýðshreyfingum. Eins og geta má nærri var ekki nóg að menn hefðu fengið til- hlýðilega skólun í kommúnískum fræðum, jafn mikilvægt var að þeir hefðu „rétta" mynd af því sem var að gerast í Sovétríkjunum. í heilan mánuð var dólað með hópinn á milli staða norður af Moskvu og endað í Ark- 8
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.