Ný saga - 01.01.1997, Page 10

Ný saga - 01.01.1997, Page 10
✓ Jón Olafsson ust evrópskir kommúnistaflokkar gegn sósíal- demókrötum af gífurlegu ofstæki. Sósíaldemó- kratar voru sagðir „höfuðstoð borgarastéttar- innar“ og jafnan nefndir „sósíalfasistar“. Stef- án og fylgismenn hans vildu mildari afstöðu.29 í Moskvu átti Stefán að gera grein fyrir sínum málum og endurskoða skoðanir sínar. Þegar til Moskvu kom skrifaði Stefán sjálfsgagnrýni að hætti bolsévika. Sjálfsgagnrýnin virðist ekki hafa þótt rista nógu djúpt og um vetur- inn var Stefán eggjaður til að bæta úr þessu.30 En Stefán virðist hafa þrjóskast við og að lokum vakið of mikla athygli á andstöðu sinni við Kominternlínuna. Hann gerðist of laus- máll við sænskan félaga, Tage Larson, og sagði honum meðal annars að Komintern væri að leggja flokk sinn í rúst og eina leiðin til bjargar væri að snúast gegn sambandinu. Larson klagaði hann til starfsmannadeildar Kominterns sem sneri sér óðara til Ottos Kuusinens, eins af leiðtogum sambandsins, og stakk upp á því að Stefán yrði sendur „í fram- leiðsluna“. Stefán virðist hinsvegar hafa verið orðinn var um sig þegar þetta gerðist. Það má ráða af orðalagi bréfs starfsmannastjóra Kominterns að hann hafi verið búinn að sækja um brottfararleyfi og verið farið að lengja eftir því. Skömmu síðar gaf hann sig fram við danska sendiráðið og fékk hjálp þess við að komast úr landi áður en ráðrúm gæfist til að handtaka hann.31 „Lenín, Stalín, Straumland”32 í persónulegum gögnum Andrésar Straum- lands er að finna merkar heimildir um námið á Lenínskólanum, því að Andrés varðveitti stílabækur sínar úr skólanum auk dagbóka og fjölritaðra kennslugagna. Miðað við það sem af þeim gögnum má ráða voru námsgreinarn- ar í ensku deildinni þessar: Grundvallarrit Lenínismans, Hvað ber að gera?, saga Komm- únistaflokks Rússlands, saga verkalýðshreyf- ingarinnar, díalektísk efnishyggja, söguleg efnishyggja, saga Kominterns. Það er athyglisvert að þótt Andrés væri við Lenínskólann eftir að Stalín náði undirtökun- um í rússneska kommúnistaflokknum og ein- angraði hægri andstöðuna svokölluðu, þá voru rit Búkharíns enn notuð við kennslu. Lesefnið var annars fyrst og fremst verk Leníns og klassísk rit marxismans og fyrir- rennara hans, svo sem Feuerbachs og Hegels.33 Greinilegt er að miklum tíma hefur verið varið í að greina og rökræða málefni líð- andi stundar og leiðbeina nemendunum við að komast að kórréttum niðurstöðum. Dagbækur Andrésar eru ekki síður merki- legar. Hann hóf að skrifa þá fyrri um það leyti sem ferðalagið til Moskvu hófst. Fyrstu dag- bókarfærslurnar eru fullar af eftirvæntingu og spenningi og hápunktur ferðarinnar að koma til Rússlands um finnsku landamærin: lítil brú, hvít Finnlandsmegin, en rauð Rússlandsmegin - vopnaðir hermenn gæta brúarinnar. Húrra! rússnesk grund, fasist- arnir að baki, kommúnistarnir - félagarnir framundan - inn í vagninn til okkar koma tveir rauðliðar. Við reynum að tala við þá - árangurslaust - þeir reykja hjá okkur sígar- ettur og hlæja - á næstu stöð fara þeir; þeir þrýsta hönd okkar og brosa er þeir kveðja. Við finnum að við erum komin meðal fé- laga.34 En því miður hætti Andrés dagbókarfærslun- um fáeinum dögum eftir að hann byrjaði í skólanum og byrjaði ekki aftur að skrifa dag- bók fyrr en um vorið þegar hann var sendur í kynnisferð um Norður-Rússland ásamt skóla- félögum sínum. Seinni dagbókin er gjörólík hinni fyrri. Þar lýsir Andrés því sem fyrir augu og eyru ber án nokkurra persónulegra vangaveltna og skrifar á ensku.35 f þessari dagbók segir frá fundum og sam- tölum við verkamenn og fulltrúa þeirra í verksmiðjum, flokks- og héraðsráðum. Lenínskólanemendurnir áttu að kynnast verkalýðsmálum og störfum og kjörum sov- éskra verkamanna „af eigin raun“. Ætlast var til að menn notuðu tækifærið og skrifuðu greinar meðan á ferðinni stóð til birtingar í flokksblöðum sínum og undirbyggju sig undir áróðursstörf heima fyrir, innan flokka sinna og í verkalýðshreyfingum. Eins og geta má nærri var ekki nóg að menn hefðu fengið til- hlýðilega skólun í kommúnískum fræðum, jafn mikilvægt var að þeir hefðu „rétta" mynd af því sem var að gerast í Sovétríkjunum. í heilan mánuð var dólað með hópinn á milli staða norður af Moskvu og endað í Ark- 8
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Ný saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.