Ný saga - 01.01.1997, Side 31

Ný saga - 01.01.1997, Side 31
Landnámið eftir landnám mennur, tók bæði ættingja sína og skjólstæð- inga og annað fólk sem fegið vildi fá tækifæri til íslandsferðar. Sérstaklega karlmenn sem vanir voru sjóferðum - fornmönnum leið best á sjó með mikinn fjölda háseta, kannski eink- um til að geta ausið nógu ört í mikilli ágjöf - og þeir voru þá um leið vanir vopnaburði. Maður kom sem sagt til nýja landsins með fullar hendur fjár og dálítinn herflokk. Á þeim tvöfalda grundvelli mátti standa nokkuð keikur framan í landsmönnum sem fyrir voru. Fór fólk að koma sem farþegar? Nú er þar komið sögu að eitthvert samfé- lag var farið að skríða saman á íslandi sem hafði margvíslegar þarfir fyrir samband við umheiminn. Verslun var kannski ekki nauð- synleg, en mjög æskileg til að gera lífið fjöl- breyttara og líkara því sem menningararf- leifðin ætlaðist til. Meðan landrými var nóg hefur bændum haldist illa á vinnufólki og for- ráðamenn byggðarlaga haft áhuga á að fjölga skjólstæðingum sínum eða landsetum, þannig að menn hafa skynjað þörf fyrir innflutt fólk ekki siður en vörur. Nóg var af haffærum skipum sem eigendur hafa annaðhvort haft áhuga á að nýta eða verið tilbúnir að selja, leigja og lána. Menn hlutu líka að vita að í grannlöndunum, þar sem áhugi var á íslands- ferðum, var beinlínis eftirspurn eftir upplýs- ingum um ísland, um siglingaleiðina þangað, staðhætti þar og hinar síbreytilegu aðstæður í vaxandi byggðum landsins. Með einhverjum hætti hljóta þessar aðstæður að hafa kallað fram siglingar, ekki bara til íslands, heldur fram og til baka milli þess og grannlandanna. Einn hagkvæmur kostur hefur verið fyrir Islending (eða hóp íslendinga) að útvega sér skip, ferma það innlendum afurðum, halda því til Noregs eða Orkneyja, selja þar bæði farminn og hlut í skipinu, en kaupa fyrir and- virðið dýrar vörur sem ekki l'ylllu nema hluta skipsins á heimleiðinni. Kaupandinn að hin- um hluta skipsins væri á leið til íslands sem sjálfstæður innflytjandi með eigin leiðangur; samnýting á skipinu tryggði honum bæði leið- sögn yfir hafið og viss tengsl þegar til landsins kæmi. Þetta er annar möguleikinn. Hinn er sá að Islandsfarar hafi einfaldlega tekið farþega og látið þá borga fargjald. Veruleikinn hefur trú- lega verið einhver blanda af þessu tvennu, ákvörðuð af því hvort eftirspurn eftir íslands- ferðum kom fremur frá mönnum sem höfðu metnað og bolmagn til að gera út eigin leið- angra, eða almúgafólki sem setti markið lægra. Farþegar af þessu tagi hafa farið til ís- lands sem einstaklingar eða í smáhópum, haft með sér gjaldmiðil ef þeir gátu til að koma undir sig fótunum, en einnig má vera að fólk hafi varið aleigunni til fargjalds, stefnt á að ráða sig í vistir hjá bændum þegar til íslands kæmi og vonast til að komast þannig að ódýru jarðnæði þegar fram í sækti. Eða sem verslunarvara? Svo var auðvitað þriðji möguleikinn. Ef ís- landsfarar voru hvorki umsetnir af mektar- mönnum sem ólmir vildu kaupa skip þeirra til að gera út landnámsleiðangra til Islands, né af múgamönnum sem jafnólmir vildu kaupa sér far að kjötkötlum vinnumarkaðarins á ís- landi, þá hlutu þeir að sjá sér hag í að flytja inn vinnuaflið, sem vaxandi sveitabyggð ís- lands hungraði í, í forrni þræla. Þrælahald er eitt al' þeim lykilatriðum ís- Mynd 5. Fyrstu tímamótin í sögu Islands urðu þegar búfé var orðið svo margt í byggðum landsins að auð- veldara var fyrir inn- flytjendur að kaupa það en flytja með sér. Eðli landnáms- ins hlýtur að hafa gjörbreyst og inn- flytjendastraumur sennilega vaxið. Maður kom sem sagt til nýja landsins með fullar hendur fjár og dálítinn herflokk 29
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.